Rechten gaan voor op papieren

Rafael Correa wijst erop dat Europeanen eeuwenlang op zoek gingen naar nieuwe horizonten en betere levenskansen in andere continenten. ‘En wat doet Europa, de eerste keer in de geschiedenis dat het een immigratiegebied is? Die immigratie criminaliseren!’
Europese politici begrijpen die verontwaardiging doorgaans niet. Zij zijn ervan overtuigd dat hun controlepolitiek, waarmee ze de migratie willen regelen en beperken, een verstandige vertaling is van wat de bevolking wil. Dat is een problematisch standpunt, om twee redenen. Eén: niets is zo moeilijk te kennen als de wensen van “de bevolking”, dat blijkt uit elke poll voor elke verkiezing. Twee: de bevolking wordt te veel overgelaten aan versimpelde en ideologisch scheefgetrokken feitjes en berichten. De emotie die daardoor ontstaat moet in evenwicht gebracht worden door meer en betere informatie. Politiek is geen exacte wetenschap, maar als politici het bestaande wetenschappelijk onderzoek over migratie vertalen voor hun eigen achterban, dan krijgen we misschien een eerlijk debat en een effectiever én menselijker migratiebeleid.
Uit een recent voor de VN geschreven onderzoeksrapport (1) blijkt bijvoorbeeld dat nauwelijks drie procent van de wereldbevolking in een ander land leeft dan waar men geboren is. En op jaarbasis heeft maar één op zeshonderd individuen te maken met internationale migratie. Niet echt een vloedgolf, dus.
In een ander rapport (2) staat dat voor elke tien nieuwe migranten die in het Noorden arriveren, er negen bijkomende arbeidsplaatsen ontstaan. Dat is er gemiddeld één te weinig om van een volkomen succes te spreken, maar het geeft alvast aan dat ook de immigratielanden economisch beter worden van migratie.
Toch stelt alweer een ander rapport (3) dat de voordelen van immigratie slecht verdeeld zijn. ‘Migratie wordt veroorzaakt door de ongelijke verdeling van levenskansen, veiligheid en economische mogelijkheden over staten, maar migratie veroorzaakt zelf ook ongelijkheid’, klinkt het. Migranten die langs de grote, legale poort binnenkomen hebben veel meer kansen om het potentieel van hun verhuizing waar te maken dan migranten die het na hun migratie moeten stellen zonder volle burgerrechten –de zogeheten illegalen of mensen zonder papieren.
Nochtans blijkt dat zowel het onderscheid tussen vrijwillige en gedwongen migratie als tussen legitiem en illegaal verblijf gebaseerd is op zéér twijfelachtige gronden. Bovendien ondergraaft het bestaan van een klasse van niet-burgers de fundamenten van rechtsstaat en democratie, dat beschreef Hannah Arendt al vlak na de Tweede Wereldoorlog. Er is, met andere woorden, weinig rationele grond voor een uitsluitingsbeleid, en des te meer voor een beleid dat de rechten van mensen –alle mensen– erkent en realiseert.
Vlak na de herschikking van de regering-Van Rompuy, toen bleek dat bijna alle stukken en brokken van het asiel- en migratiebeleid onder de verantwoordelijkheid van Franstalige ministers vielen, voorspelden Lijst Dedecker, Vlaams Belang en NV-A een soort regulariseringsapocalyps met ‘een algemeen pardon voor alle afgewezen asielzoekers en andere illegalen die de kerken, leegstaande panden en straten van Brussel al twee jaar bezetten’.
Niemand stond toen recht om te vragen waarom een humanitair beleid per se Franstalig zou zijn. De alarmkreten van de rechtse oppositiepartijen lijken te zeggen dat Nederlandstalige Belgen intellectueel niet in staat zijn om de voordelen te zien van een maatschappij waarin iedereen rechten en kansen krijgt, ongeacht zijn land of taal van oorsprong. Dat is een pessimistische en ongepaste visie op wat Vlamingen aan verstand en warmte kunnen opbrengen.
(1) The Political Economy of Immigration Policy door Giovanni Facchini and Anna Maria Mayda
(2) International Labor Mobility: Evidence from OECD Countries 1980-2005, door Francesc Ortega and Giovanni Peri 
(3) Precarious Residents: Migration Control, Membership and the Rights of Non-Citizens door Matthew J. Gibney