Religieus rechts verovert USAID - analyse

De reeks voorbeelden start in december 2002. Op bevel van president George W. Bush werd binnen het Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkeling (USAID) een Centrum voor Geloofsgebaseerde en Gemeenschapsinitiatieven opgericht. Het nieuwe Centrum, waarvan intussen bij tientallen andere Amerikaanse agentschappen tegenhangers bestaan, wil religieuze groepen aanmoedigen te participeren in de projecten van USAID.

Over naar februari 2004. Anne Peterson, voormalig missiearts in Zimbabwe en Zaïre en door de regering-Bush aangesteld als hoofd Wereldwijde Gezondheid bij USAID, geeft een interview aan het blad Christianity Today. Gevraagd naar aids in Afrika en de rol van evangelische kerken, zegt Peterson dat er voor deze groepen een immens grote rol is weggelegd, omdat aids een kwestie is die past in de christelijke boodschap. En de aids-preventie past binnen het morele standpunt van het christendom.

Dezelfde boodschap is terug te vinden op de website van USAID: Gemeenschaps- en religieuze organisaties hebben een cruciale rol te vervullen in aids-preventie, -verzorging en behandeling. Ze bezitten een uitgebreid geografisch bereik en een goeduitgebouwde infrastructuur in de ontwikkelingslanden. Dat, gecombineerd met hun ongeëvenaarde macht, maakt hen een onmisbare speler in de strijd tegen de HIV-aids-pandemie, meldt de site.

Even luisteren naar de president zelf. Ik denk dat ons land een praktische, effectieve en morele boodschap nodig heeft. Samen met andere manieren van preventie, moeten we onze kinderen vertellen dat onthouding de enige zekere manier is om geen HIV op te lopen. Het werkt elke keer, zegt George W. Bush tijdens een speech in juni 2004 in Philadelphia.

Bush had al in 2003 voorgesteld de komende vijf jaar 15 miljard dollar te besteden aan de strijd tegen aids en andere ziekten in Afrika. Dat wordt het ABC-noodplan - dat staat voor Abstinence (onthouding), Be Faithful (wees trouw) or use a Condom (gebruik een condoom). Vier maanden na de speech in Philadelphia maakt zijn regering bekend dat de 100 miljoen dollar aan nieuwe beurzen voor programma’s met de klemtoon op onthouding werden toegewezen aan 11 groepen, waaronder 9 religieuze organisaties.

Anne Peterson noemt ABC een evenwichtige aanpak, maar geeft zelf toe dat het veel discussie heeft veroorzaakt binnen de internationale gezondheidsgemeenschap, die gedurende vele jaren de verdeling van condooms sterker benadrukte dan programma’s voor gedragsverandering.

In oktober 2005 ten slotte, werd Paul Bonicelli, voordien decaan van het Patrick Henry College in landelijk Virginia, de nieuwe deputy assistant administrator van het Bureau voor Democratie, Conflict en Humanitaire Steun. Daarmee heeft hij de verantwoordelijkheid over een deel van de de USAID-programma’s. Bonicelli zit nu in een positie waarin hij er mee voor kan zorgen dat religieuze organisaties het leeuwendeel opstrijken van het geld van Bush’ Noodplan voor Afrika.

Alvast een van de projecten in de lijst van partnerschappen tussen USAID en religieuze organisaties is niet zo goed afgelopen. Het ‘droom voor Afrika-project van de Amerikaanse predikant Bruce Wilkinson in Swaziland had volgens Christianity Today graag een complex van 13.152 hectare gebouwd dat aids-wezen zou huisvesten, opleiden en voeden en waar ook een golfbaan en andere toeristische attracties zou komen. Nadat de aanvraag voor het land in de pers werd bekritiseerd en toen afgewezen, heeft Wilkinson onlangs halsoverkop zijn biezen gepakt en Afrika verlaten. De predikant werd in 2002 nog bejubeld toen hij zijn thuisland verliet om in Afrika de strijd tegen aids aan te vatten.

Op een ander vlak boeken de evangelische organisaties wel degelijk succes. Na jaren van liefdadigheidswerk in Afrika is het aantal Afrikanen dat tot een van de evangelische kerken behoort, volgens de World Christian Encyclopedia gestegen van 17 miljoen in 1970 tot maar liefst 125 miljoen. Met andere woorden: zo’n 19 procent van alle Afrikanen behoort tot een evangelische kerk. (ADR/PD)