Spaarders krijgen dollarstortingen terug in peso's

De uitspraak is een opluchting voor de centrumlinkse overheid van president Néstor Kirchner, die zich klaarmaakt voor de herstructurering van de enorme schuld aan privé-eisers waarvoor Argentinië eind december 2001 de betalingen opschortte. Maar de spaarders zijn minder gelukkig. Een kleine groep demonstranten brak ruiten en stak papier in brand in de gangen van het hooggerechtshof. We geven het niet op; we trekken met deze zaak naar de Inter-Amerikaanse Rechtbank voor de Mensenrechten, zegt Carlos Báez Silva van de Spaardervereniging van de Argentijnse Republiek, een groep die een deel van de gedupeerde rekeninghouders vertegenwoordigt.

Toen de rekeninghouders hun geld op de bank plaatsten, was de Argentijnse peso nog gekoppeld aan de dollar. Begin december 2001 bevroor de toenmalige regering van Fernando de la Rúa de bankrekeningen om een eind te maken aan de massale geldafhalingen. Samen met de wijdverbreide protesten en rellen leidde dat tot de val van zijn regering. In het begin van 2002 maakte de overgangsregering van Eduardo Duhalde de koppeling tussen de dollar aan de peso ongedaan. De waarde van de peso kelderde prompt, en zakte op enkele maanden tot drie peso voor een dollar. Duhalde besliste dat dollarrekeningen in peso moesten worden terugbetaald tegen 2,13 peso per dollar.

Duizenden spaarders zagen dat echter niet zitten en spanden processen aan om te eisen dat ze het geld - in sommige gevallen hun enige spaargeld - toch in dollars zouden terugkrijgen. Enkele lagere rechtbanken hadden inderdaad al geoordeeld dat de omzetting naar peso een schending was van het recht op privé-bezit en inging tegen de grondwet. Eén van de rechtszaken handelde over een rekening met 247 miljoen dollar op naam van de overheid van de westelijke provincie San Luis. Ook daar oordeelde de rechtbank dat de omzetting naar peso niet kon. Maar intussen namen drie leden van de rechtbank ontslag wegens een dreigende klacht door het parlement voor ‘ongepast gedrag’, een vierde magistraat werd verwijderd. Ze waren alle vier aangesteld door voormalig president Carlos Menem (1989-1999) en tegen elk van hen loopt een onderzoek naar vermeende vooringenomen uitspraken ten voordele van die regering.

De uitspraak van het hooggerechtshof herroept die beslissingen nu en maakt een einde aan nog lopende rechtszaken. Het hof stemde met vijf tegen één voor de omzetting van de spaarrekeningen in peso. De voorzitter van de rechtbank, Enrique Petracchi, onthield zich van de stemming omdat ook zijn spaarrekening bevroren werd toen de financiële crisis uitbrak.

Het hof steunt de noodmaatregel om de rekeningen te bevriezen, omdat privé-eigendom op het tweede plan komt wanneer het algemeen belang op het spel staat. De magistraten vinden verder dat de eis van de spaarders om in dollars te worden uitbetaald een enorme dwaling is, omdat in Argentinië niemand dollars verdient. Ze stellen dat de rekeninghouders hun geld in dollars op de bank hadden gezet om de stabiliteit van hun spaargeld te verzekeren, en dat het niet bewezen was dat de teruggave ervan in peso’s aan 2,13 peso per dollar de koopkracht van de stortingen niet compenseert. Ze vinden verder dat niemand zonder kleerscheuren uit de crisis van 2001 is gekomen en dat er dus geen geprivilegieerde klasse kan ontstaan die profiteert van de onmiddellijke teruggave van hun stortingen in dollars. (ADR/MM)