VN binden strijd aan met nucleair terrorisme

Zeven lange onderhandelingsjaren gingen eraan vooraf. Nu bijna acht jaar geleden, hoorde de wereld met afgrijzen over een honderdtal verdwenen Russische kernwapens ter grootte van een koffer.

Alexander Lebed, een gedecoreerde oorlogsheld uit de Sovjetunie en voormalig nationaal veiligheidschef onder voormalig president Boris Jeltsin, onthulde de affaire destijds op een Amerikaanse televisiezender. De Russische geheime dienst zou een onbekend aantal kleine kernwapens hebben verworven die na de Koude Oorlog nooit werden meegeteld in de inventaris voor wereldwijde ontwapening. Tot op de dag van vandaag leeft de angst dat een aantal van deze kernwapens, die nog steeds vermist zijn, in de handen van terroristische groeperingen vallen.

Rusland speelde de hoofdrol in de voorbereiding van het nieuwe verdrag. In februari riepen de Amerikaanse president George W. Bush en zijn Russische ambtsgenoot Vlamidir Poetin nog op het verdrag snel goed te keuren. Bush en Poetin ondertekenden samen al een akkoord om te vermijden dat kernwapens in handen van terroristen vallen en om nauwer samen te werken ingeval van nucleaire rampen. De verscherpte veiligheid rond Russische nucleaire opslagplaatsen zou één van de voornaamste maatregelen zijn.

Het is van wezenlijk belang dat we terroristen de toegang tot nucleair materiaal ontzeggen, zei VN-secretaris-generaal Kofi Annan, vorige week tijdens zijn rapport over de herstructurering van de VN. Annan noemde vijf peilers waarop de strategie tegen het internationale terrorisme volgens hem moet rusten: voorkomen dat mensen hun toevlucht tot terrorisme nemen of het steunen, terroristen de toegang tot geld en materialen ontzeggen, landen ontmoedigen hun toevlucht te nemen tot terrorisme, de capaciteit van staten om terrorisme te verslaan ontwikkelen en de mensenrechten verdedigen.

De ondertekening van het verdrag door de wereldleiders is gepland tijdens de Algemene vergadering van de VN in september van dit jaar. Voor het de status krijgt van internationale wet moeten de parlementen het nog goedkeuren.

Het nieuwste verdrag is nummer dertien in de rij van de reeks VN-verdragen tegen terrorisme. Voorgangers zijn het verdrag tegen terroristische bomaanslagen in 1997 en dat tegen financiering van terrorisme in 1999. Het is de bedoeling dat een veertiende verdrag het sluitstuk wordt en alle vorige overkoepelt. Dat verdrag zou halverwege 2006 moeten af zijn, maar de onderhandelingen zitten momenteel strop omwille van meningsverschillen over de definitie van begrippen als terroristen, vrijheidsstrijders en staatsterrorisme.

De vijf kernmachten Frankrijk, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, China en Rusland - tegelijk permanente leden van de VN-veiligheidsraad met vetorecht - sloten al eerder een non-proliferatieverdrag tegen de verdere verspreiding van kernwapens, maar hebben nooit afgesproken ze volledig te bannen uit hun militaire arsenalen. Daarnaast zijn er nog andere landen die kernwapens bezitten: India, Pakistan, Israël en mogelijk Noord-Korea. Lang na het einde van de Koude Oorlog telt de wereld naar schatting nog steeds zo’n 30.000 kernwapens. Daarvan zijn er 5.000 klaar om binnen het half uur te worden afgevuurd. (ADR/MM)