VN hekelen “lekkende legerstocks”

Een groot deel van de vuurwapens die ingezet worden bij gewapende conflicten is afkomstig uit de lokale arsenalen van het leger of de politie. Dat blijkt uit een onderzoek dat werd gepubliceerd naar aanleiding van een tweejaarlijkse expertenvergadering vrijdag over “lichte en kleine wapens” in New York. Met kleine wapens zijn revolvers, karabijnen en lichte machinegeweren bedoeld. Lichte wapens zijn wat zwaarder en moeten worden getransporteerd met twee of meer mensen, een lastdier of een voertuig.
De VN keurden in 2001 al een actieplan goed om de illegale handel in lichte wapens aan te pakken, maar er bestaat geen internationale consensus over hoeveel wapens landen in voorraad mogen houden. De generaals hebben vaak de neiging het noodzakelijke aantal vuurwapens te overschatten. “De landen staan erg weigerachtig tegen alles wat lijkt op een internationale norm om te definiëren hoe groot de stock mag zijn”, zegt Keith Krause, de programmadirecteur van het onderzoek naar klein wapentuig.
Krause merkt op dat er elk jaar oud wapentuig wordt vernietigd, maar dat er nog veel meer nieuwe wapens worden bijgemaakt. Het rapport somt enkele voorbeelden op van gevallen waarbij militair wapentuig in de verkeerde handen terechtkwam. “Er bestaan nochtans heel simpele administratieve procedures om de wapens en de munitie te beveiligen”, zegt Krause. “Je hebt daar helemaal geen spitstechnologie voor nodig”
Volgens Krause wisten de landen tot de laatste vier, vijf jaar niet goed waar de wapens in conflictgebieden vandaan kwamen. “In de late jaren negentig bestond het idee dat veel van de wapens werden geleverd door handelaars die zich gingen bevoorraden in de voormalige Oostbloklanden. In realiteit is de trafiek veel lokaler. Als gewapende groep in Afrika of Azië is het veel eenvoudiger je te bevoorraden bij de politie of het leger in de kazerne om de hoek.”

Probleemgeval Irak

Het probleem van slecht bewaakte wapenvoorraden blijft niet beperkt tot ontwikkelingslanden. Het rapport klaagt onder meer ook de trafiek aan van Amerikaans legermateriaal voor het Iraakse leger naar allerlei gewapende groepen in de regio. De Amerikaanse overheid zegt zelf in een rapport van het Accountability Office dat “de noodzaak om de Iraakse troepen te bevoorraden in de context van een conflict ervoor heeft gezorgd dat de normale procedures niet konden worden toegepast.
De Amerikaanse logica was volgens Krause “extreem kortzichtig”, omdat wapens een lange levensduur hebben en Washington onmogelijk kan controleren waar de wapens uiteindelijk terechtkomen.