Vrouwen beter af onder Saddam

Drie jaar bezetting heeft de situatie van de vrouwen in Irak alleen maar verslechterd, zegt Houzan Mahmoud van de organisatie Vrijheid voor Vrouwen in Irak. Vooral vrouwen zijn het slachtoffer van de huidige onveiligheid. Verkrachtingen, ontvoeringen en vrouwenmoorden zijn wijdverbreid. En naarmate geweld en terrorisme het leven in Irak meer gaan beheersen, zullen steeds meer vrouwen het slachtoffer worden van dat klimaat.”

Vrijheid voor Vrouwen in Irak leunt aan bij Madre, een internationale vrouwenrechtengroep. Madre vindt dat een VN-vredesmacht de Amerikaanse troepen in Irak moet aflossen.

De Amerikanen slagen er niet in vrede te brengen, maar ook bij opbouw van de nieuwe staat zijn ze volgens de onderzoeksters in de fout gegaan. De nieuwe grondwet, die onder Amerikaans toezicht werd geschreven, is achtergebleven en vrouwonvriendelijk, zegt Mahmoud. De islam wordt de eerste rechtsbron en de belangrijkste officiële godsdienst in het land. Dat houdt meteen in dat vrouwen als tweederangsburgers zullen worden beschouwd en hun leven niet meer in eigen handen kunnen nemen.

Onder het regime van Saddam waren de basisrechten van vrouwen vastgelegd in de grondwet, zegt Mahmoud. Vrouwen konden uit werken gaan of studeren en zich laten scheiden voor een burgerrechtbank. Nu hebben vrouwen bijna al hun rechten verloren; ze worden weer naar de haard gedreven.

Ook in de huidige Iraakse politieke klasse heeft Vrijheid voor Vrouwen in Irak geen vertrouwen. Geen enkele van de partijen in het Iraakse parlement heeft de bescherming van de rechten van vrouwen op haar agenda staan. De regering onderneemt niets tegen het geweld tegen vrouwen, net zo min als de bezettingsmacht.

De situatie van de vrouwen in Irak is wel niet in elke regio even slecht, geeft Mahmoud toe. In de Koerdische gebieden hebben vrouwen het iets beter, omdat Iraaks Koerdistan sinds 1991 niet meer onder controle stond van Saddam en dus in 2003 niet werd aangevallen door de VS. Maar ook de houding van de Koerdische bestuurders tegenover vrouwen is niet progressief te noemen.

Volgens Mahmoud vinden er in Iraaks Koerdistan nog veel moorden op vrouwen plaats om de eer van de familie te redden. De Koerdische autoriteiten treden daar nauwelijks tegen op.

Maar in het zuiden van Irak is de situatie veel zorgwekkender. Naast de bezetting lijden vrouwen daar onder verscheidene islamitische milities die vrouwen regelrecht terroriseren. Via haar meerderheid in het parlement is de sjiitische bevolkingsgroep goed op weg de verdrukking van vrouwen te institutionaliseren, zegt Mahmoud.

Er zetelen ook enkele vrouwen in het Iraakse parlement, maar volgens Mahmoud zijn die door de Amerikanen uitgekozen en de bevolking opgedrongen. Ze zijn onbekend bij de Iraakse vrouwen. De meeste van hen behoren tot de reactionaire partijen die aan de macht zijn, en volgen de partijlijn, die uitdraait op de discriminatie van vrouwen. (PD/ADR