VS weren migranten met elastische grenzen

Op 15 mei 2002 hield de Amerikaanse kustwacht in internationale wateren
voor de kust van Guatemala de San Jacinto aan, een schip dat in noordelijke
richting voer en 270 Ecuadoranen zonder papieren aan boord bleek te hebben.
De Amerikanen sleepten het schip samen met de Mexicaanse zeemacht naar het
Mexicaanse Puerto Madre. Daar ondervroegen VS-immigratieofficieren de
passagiers en werden de bemanningsleden geïdentificeerd. De passagiers
werden allemaal gerepatrieerd naar Ecuador. De bemanningsleden staan
momenteel terecht in Houston op verdenking van samenzwering ter
aanmoediging van illegale immigratie. Ze pleitten op 17 juli tot verbazing
van hun advocaten schuldig.

Schendt Washington met de aanhouding van de migranten zonder papieren haar
verplichtingen volgens de VN-vluchtelingenconventie? Die stelt dat mensen
die proberen te ontkomen aan vervolging recht hebben op bescherming. Lory
Rosenbergh, voormalig lid van de Amerikaanse Board of Immigration Appeals
en nu lid van de vzw National Legal Aid en Defender Association, vraagt het
zich af. Er bestaat geen duidelijkheid over de vraag of de passagiers van
de San Jacinto de kans kregen een asielaanvraag in te dienen.

De San Jacinto blijkt geen geïsoleerd incident te zijn. De VS-inspanningen
om ook in buurlanden migranten aan te houden, hebben de Amerikaanse grens
met succes omgevormd tot een elastische barrière, argumenteerde CLINIC
vorig jaar in een rapport. Alle van de meer dan 4000 buitenlanders die in
2000 in open water werden opgepakt - waaronder 1394 Haïtianen, 928 Cubanen,
781 Dominicanen en 513 Ecuadorianen - werden gerepatrieerd zonder
mogelijkheid tot asielaanvraag.

In 1993 stelde het Amerikaanse hooggerechtshof dat de pogingen van de
kustwacht om buitenlanders op te pakken en te repatriëren, niet in strijd
is met de VN-vluchtelingenconventie, omdat de migranten nooit de
Amerikaanse kust bereikten. Volgens CLINIC ging die uitspraak echter
voorbij aan een ander belangrijk verdrag dat de VS onderschreef: de
VN-Conventie tegen Marteling en andere Wrede, Onmenselijke of Mensonterende
Behandelingen of Straffen. Die belet terugkeer onafhankelijk van het feit
of de persoon fysiek aanwezig is in de VS.

Wat de zaak van de San Jacinto betreft, stelt Rosenberg zich ook vragen
over de behandeling van de bemanningsleden. Ondanks het feit dat die in
hechtenis van de Mexicaanse autoriteiten waren, vroegen beambten van de
Amerikaanse Immigration and Naturalisation Service hen afstand te doen van
hun zogenaamde Mirandarechten, die onder meer bepalen dat iemand het recht
heeft te zwijgen en een advocaat te vragen. De bemanningsleden, die weinig
tot niets afwisten van de Amerikaanse wetgeving, deden dat. De
immigratiebeambten brachten vervolgens het Departement van Justitie op de
hoogte, en er werd beslist een aanhoudingsbevel uit te vaardigen. Na
uitwijzing uit Mexico, werden de verdachten opgepakt in Houston, waar hun
vlucht landde, stelt het Amerikaanse bureau van de procureur-generaal.
Uitleg ontbreekt over de manier waarop de bemanning op die vlucht
terechtkwam en de vraag of ze wisten of ze naar de VS vlogen. Volgens één
van hun advocaten dachten ze dat ze naar Ecuador gingen. Rosenberg vraagt
zich onder meer af of de bemanningsleden toestemming gaven om naar een
derde land te worden vervoerd.