Advocaat Alexis Deswaef over proces Burgerplatform

‘Francken en Jambon willen de situatie in het Maximiliaanpark niet oplossen, integendeel’

© Miguel Discart (CC BY-SA 2.0)

Manifestatie tegen het aanblijven van Theo Francken als staatssecretaris eerder dit jaar

Van 7 tot 9 november staat in België de solidariteit terecht. Dan vindt namelijk het proces plaats van enkele burgers die mensen zonder wettig verblijf hielpen, maar die nu terechtstaan voor mensensmokkel en lidmaatschap van een criminele organisatie. Onder de twaalf beklaagden bevinden zich vier vrijwilligers van het Burgerplatform voor overnachtingen, de burgerbeweging die vanuit het Maximiliaanpark de opvang van migranten op doorreis organiseert. Onder hen bevinden zich twee Franstalige journalistes, Myriam Berghe, journaliste bij Femmes d’Ajourd’hui en Anouk Van Gestel, hoofdredactrice van Marie-Claire.

Van Gestel, die in de problemen kwam nadat ze inlichtingen inwon voor de zestienjarige Mohamed uit Soedan, wordt verdedigd door Alexis Deswaef: ‘Mijn cliënte ging juridische raad vragen voor Mohamed, die in Italië zijn vingerafdrukken gaf. Men zei haar dat Mohamed volgens het Dublinakkoord teruggestuurd zou worden naar Italië indien hij in België asiel zou aanvragen. Mijn cliënte is dus het slachtoffer geworden van slechte raad, want Dublin is voor minderjarigen niet van toepassing.’

‘Italië weet geen blijf met de vele asielaanvragen en vluchtelingen verblijven er in mensonwaardige omstandigheden. Volgens de juridische dienst was de enige oplossing dus dat Mohamed zijn reis zou verderzetten en naar Engeland zou trekken. Mijn cliënte belde daarom de andere beklaagde journaliste en vroeg of een vriend van haar Mohamed zou kunnen helpen met de oversteek’, zegt Deswaef. ‘Op basis van dat zinnetje wordt zij nu vervolgd. Om zes uur ’s morgens beukte de politie bij mijn cliënte en bij de andere beklaagden de deur in en nam hen met veel machtsvertoon mee.’

Hoewel de journalisten na hun ondervraging niet vastgehouden werden, werden twee andere solidaire burgers, Zakia en Walid, respectievelijk twee maanden en acht maanden in voorhechtenis gehouden. Walid is een Tunesische man die al zeventien jaar legaal in België verblijft en Zakia is hier geboren en getogen. Toch werden zij aangehouden omdat er een groter vluchtgevaar zou zijn. Is dat een geldige reden?

Alexis Deswaef: In theorie moet de onderzoeksrechter het risico dat iemand zich zou onttrekken aan het gerecht in overweging nemen, maar als alle mensen met een dubbele nationaliteit, dus de hele Marokkaanse en Turkse gemeenschap, daarom nooit meer in vrijheid gesteld kan worden, is dat absurd. Bovendien is dat blijkbaar ook niet de werkelijke reden, want anders zou Zakia geen twee maanden gedetineerd gebleven zijn, maar voor de volledige duur van het onderzoek.

De vraag is wat iemand als Zakia of Walid onderscheidt van de twee journalisten. Walid herbergde net als zij ook mensen, vanuit dezelfde logica. Het profiel van de journalistes maakte het waarschijnlijk onmogelijk hen in voorhechtenis te plaatsen. Voor Walid kon dat blijkbaar wel voor de onderzoeksrechter. Het feit dat hij van vreemde origine is, heeft hem het vermoeden van onschuld doen verliezen.

Wat zijn de profielen van de andere acht beklaagden? Zijn het ook allemaal solidaire burgers die via het Burgerplatform mensen hielpen?

Alexis Deswaef: Nee, wat me erg verontrust, is de manier waarop het parket te werk gegaan is. Iedereen wordt in dezelfde zak gestoken. Jonge gasten die al een heel moeilijk vluchtparcours achter de rug hebben, proberen de oversteek naar Engeland te maken. Maar de grenzen zijn hermetisch afgesloten dus ze moeten hun lot wel toevertrouwen aan mensensmokkelaars. Vaak hebben ze geen geld meer en dan gebeurt het dat ze voor de smokkelbendes een aantal avonden vrachtwagendeuren sluiten op snelwegparkings. In ruil mogen ze dan na enkele keren zelf proberen over te geraken met een vrachtwagen.

‘Die jongens worden nu vervolgd als mensensmokkelaars en leden van een criminele organisatie terwijl het vluchtelingen zijn die om een gegronde reden hun land verlieten’

Die jongens worden nu vervolgd als mensensmokkelaars en leden van een criminele organisatie terwijl het vluchtelingen zijn die om een gegronde reden hun land verlieten. Zij worden nu zo zwaar vervolgd terwijl de mensensmokkelaars die grof geld verdienen aan de uitbuiting van de precaire situatie van vluchtelingen vrijuit gaan. Het is natuurlijk veel makkelijker die kleine visjes te vangen dan de echte smokkelaars te vervolgen. Ik ben op mijn ongemak omdat het parket iedereen in dezelfde zak gestoken heeft en op dezelfde manier vervolgt: van personen die blijkbaar meedraaien in het organiseren van oversteken tegen geld, tot de jonge gasten die deuren van vrachtwagens sluiten en tot solidaire burgers die migranten bij hen thuis opvangen omdat de overheid haar werk niet goed doet en zij het werk van de overheid doen.

Had de rechtbank de vraag om vervolging kunnen verwerpen?

Alexis Deswaef: Ja! Men vervolgt mensen op basis van obscure aanklachten. We weten niet tegen wat we ons moeten verdedigen. Daarom vragen we dat de vraag van het parket onontvankelijk en ongegrond wordt verklaard en vragen we de vrijspraak. Artikel 77 van de wet van 15 december 1980 is zeer duidelijk: wie hulp of bijstand verleent aan een vreemdeling, kan niet gestraft worden als dit voornamelijk uit humanitaire overwegingen gebeurt. Mijn cliënte heeft niet voornamelijk, maar uitsluitend uit humanitaire overwegingen gehandeld.

De enige mogelijke oplossing aan deze zaak is dus de vrijspraak. Mijn cliënte moet door de grote poort van het justitiepaleis naar buiten kunnen gaan en kunnen zeggen: ‘Ik ben een solidaire burger en als ik wil, ga ik verder met migranten bij mij thuis te herbergen en met het Burgerplatform dat de job te doen die de regering niet doet.’ Maar het hele proces kadert in de criminalisering van mensenrechtenorganisaties, solidaire burgers en migranten.

Het proces werd overgeheveld van de correctionele rechtbank van Dendermonde naar de rechtbank van eerste aanleg in Brussel. Zijn de verwachtingen voor uw cliënte daar beter?

Alexis Deswaef: Ik ben er zeker van dat mijn cliënte in Dendermonde veroordeeld zou zijn. Aanvankelijk was ik ervan overtuigd dat ze niet vervolgd zou worden, maar op de inleidingszitting in Dendermonde schrok ik erg. De procureur daar maakte er een persoonlijke kwestie van de zaak in Dendermonde te houden terwijl wij de taalwijziging vroegen, nochtans een grondwettelijk recht. Alle beklaagden die in België gedomicilieerd zijn, zijn namelijk Franstalig.

‘Men was bereid de fundamentele rechten van personen op te offeren om er een symboolproces van te maken’

Men was dus bereid de fundamentele rechten van personen op te offeren om er een symboolproces van te maken. We kunnen ons de vraag stellen of het toeval is dat het parket van Dendermonde, dat de reputatie heeft heel streng te zijn, werd aangeduid om in deze zaak te vervolgen en berechten. Dat het voor de procureur daar zo’n persoonlijke kwestie leek, is echt om bang van te worden, want dat betekent dat hij waarschijnlijk niet meer de sereniteit en de objectiviteit had om het proces volgens de wet te doen.

Indien mijn cliënte in Dendermonde veroordeeld was, zou de politiek op dat resultaat ingespeeld hebben om te zeggen: ‘Kijk waar het herbergen van migranten bij uw thuis toe leidt.’ Mijn cliënte wordt vervolgd voor vijfennegentig feiten: voor alle vijfennegentig geïdentificeerde slachtoffers, waaronder minderjarigen, die naar Engeland geraakt zijn. Nochtans kan geen van de vijfennegentig namen aan mijn cliënte gelinkt worden.

Ik hoop dat de rechtbank in Brussel met wat meer afstand haar werk zal doen en het onderscheid zal maken tussen mensensmokkelaars, migranten die de deuren van vrachtwagens sluiten en solidaire burgers. Dat de twaalf beklaagden over dezelfde kam geschoren worden, is niet onschuldig denk ik. Ze worden allemaal doelbewust vervolgd met de vraag hen allemaal te veroordelen.

Het Burgerplatform krijgt nu voortdurend vragen: ‘Mogen we nog opvangen? Gaat de politie ook bij mij binnenvallen? Riskeer ik iets?’ Dat is het politieke doel dat ze niet zullen toegeven, maar zeker wel nastreven. Jambon wil niets liever dan dat het Burgerplatform niet meer functioneert. Voor Jambon en Francken moet het probleem niet opgelost raken, integendeel. Het moet blijven duren zodat ze zich kunnen blijven opstellen als de verdediging van de brave Belgische burger. Terwijl net die solidaire burgers, van wie er nu enkele voor de rechter gedaagd worden, de enige reden zijn dat de situatie nog niet ontspoord is.

Het woord transitmigranten, dat tegenwoordig alom gebruikt wordt, neemt u niet in de mond, u heeft het over vluchtelingen.

Alexis Deswaef: Het proces kadert in een ruimere politiek, waar ook het gebruik van het woord transitmigranten deel van uitmaakt. Ik ben ervan overtuigd dat het een bewust gekozen woord is om die mensen te ontmenselijken en als gevaarlijk af te schilderen. Men gebruikt doelbewust niet de juiste term, namelijk mensen op de vlucht. Door binnen de regering transitmigranten te gebruiken, hebben ze geen schuldgevoel, geen slecht geweten en kunnen ze het zakelijk afhandelen.

© Miguel Discart (CC BY-SA 2.0)

Manifestatie tegen het aanblijven van Theo Francken als staatssecretaris eerder dit jaar

Ze maken die mensen zwart door te zeggen: ‘Het zijn geen vluchtelingen, want ze willen hier geen asiel aanvragen. Het zijn migranten die illegaal op ons grondgebied verblijven dus gaan we hen aanhouden en terugsturen.’ Dat is simpele populistische praat en strijdig met de werkelijkheid. Ik kan geen seconde geloven dat Charles Michel niet weet dat ze naar Italië uitgewezen worden als ze asiel aanvragen omdat ze daar hun vingerafdrukken gaven.

Francken en Jambon zijn verblind, waarschijnlijk ook om electorale redenen. Hoe kan het anders dat je tientallen veroordeelde criminelen vrijlaat uit het gesloten centrum om toch maar plaats te maken voor die jonge gasten die met vrachtwagens naar het beloofde land proberen te geraken? Het is niets dan sfeerschepperij om de zogenaamde efficiëntie van het beleid te tonen in een verkiezingsperiode.

‘Sommigen die aangehouden worden, worden nadien zelfs met de bus door DVZ aan het Maximiliaanpark afgezet. Dat fameuze park dat Francken en Jambon willen opkuisen’

De mensen die aangehouden werden en in het gesloten centrum opgesloten werden, zijn voor het grootste deel opnieuw vrijgelaten na vierentwintig uur. Sommigen zijn zelfs met de bus door Dienst Vreemdelingenzaken aan het Maximiliaanpark afgezet, dat fameuze park dat Francken en Jambon willen opkuisen. Maar dan zetten ze daar zelf af. Hoe het kan dat ze geen rekenschap moeten afleggen voor zo’n slecht beleid, is onvoorstelbaar. Hun efficiënte communicatie kan een heel slecht beleid camoufleren. Men moet niet alleen hun verwerpelijke ideologie aanklagen, maar in feite hun incompetentie, die het grootste probleem is.

We ergeren ons, zelfs de eerste minister en de regeringsleden aan de agressieve, provocerende communicatie van Francken, maar die leidt eigenlijk af van het probleem: zijn inefficiënte beleid. De kostprijs op menselijk vlak is enorm, want het is een onmenselijk beleid. Maar ook op financieel vlak is het een bodemloze put en legt men hem nooit de rekening voor. We moeten meer rekenschap vragen over de kosten van het beleid.

Waarin is hun beleid dan zo inefficiënt en duur?

Alexis Deswaef:: Om terug te komen op het voorbeeld van daarstraks: een opsluiting in een gesloten centrum kost minstens 200 euro per dag. De 32 criminelen die Francken vrijliet, zaten er waarschijnlijk gemiddeld 1 tot 3 maanden. Ga maar rekenen: 200 euro per dag maal alle dagen maal tweeëndertig. En die laat hij dus vrij om plaats te maken voor de ‘transitmigranten’ die voor het merendeel na vierentwintig uur al vrijgelaten worden.

‘Het beleid kost stukken van mensen. In feite gaat het uitwijzingsbeleid van Francken om Dublinuitwijzingen naar andere Europese landen. De meeste daarvan staan hier na enkele weken terug’

Dan zegt de regering dat er bespaard moet worden en dat het geld bij de sociale zekerheid moet gevonden worden, maar geen enkel regeringslid kan het geld zo uit ramen en deuren smijten als Francken. Ook zijn uitwijzingsbeleid stelt hij mooier voor dan het is. In feite gaat het grotendeels om Dublinuitwijzingen naar andere Europese landen. De meeste daarvan staan hier na enkele weken terug. Het beleid kost letterlijk en figuurlijk stukken van mensen.

Hetzelfde met Jambon: al meer dan een jaar zegt hij dat hij het probleem van de vluchtelingen gaat oplossen. Terwijl hij heel veel geld en middelen kreeg om zijn oplossing uit te voeren, jacht op de migranten, is er niets veranderd. Jambon organiseerde zelfs illegale politieacties. In september 2017 wilde hij tien dagen lang tussen 20 en 30 migranten per dag aanhouden en op 21 september wilde hij 250 migranten aanhouden. Er waren vijf bussen besteld. Die informatie kregen we toen door en wanneer Jambon ermee geconfronteerd werd in het parlement heeft hij gelogen en gezegd dat het niet waar was.

Een minister die liegt in het parlement moet aftreden, want dat maakt de parlementaire controle van de regering onmogelijk. Als hij liegt over één dossier kan hij ook over andere dossiers liegen. Nadien kregen we het pv in handen van een vergadering waarin zwart op wit stond dat er op 21 september 250 mensen aangehouden zouden worden. Zulke quota stellen is illegaal en is symboolpolitiek. De bedoeling was om Brussel minder aantrekkelijk te maken voor migranten. Indien de Belgische politie op één dag 250 personen had aangehouden had het nieuws over heel Europa nagedaverd.

Ook met het proces tegen de solidaire burgers speelt het financiële argument mee. Het gerecht heeft weinig menselijke en financiële middelen en die zet men dan in voor dit soort zaken die nooit voor de rechtbank zouden moeten komen, in plaats van ze in te zetten voor ernstige zaken. Maar het is makkelijker Anouk Van Gestel te vervolgen dan verder te zoeken naar de echte mensensmokkelaars en hen onschadelijk te maken.

Welke oplossingen bestaan er om een betere migratiepolitiek te voeren?

Alexis Deswaef: De oplossingen liggen al lang op tafel: legale passages, humanitaire visa, het stoppen van wapenhandel die de conflicten voedt waarvoor migranten op de vlucht slaan. Dat klinkt misschien simplistisch, maar dat is het niet. Hoe kan men verder wapens verkopen aan Saoedi-Arabië dat daarmee regionale conflicten voedt die vluchtelingen op de been brengen en dan klagen dat ze naar Europa komen? Dat is niet correct en niet coherent.

‘Terwijl Charles Michel zegt dat we het businessmodel van de smokkelaars moeten breken, is onze regering net een van de grootste leveranciers en onderhouders van hun businessmodel’

België zou ook met de andere landen moeten afspreken om elk hun deel te nemen van de vluchtelingen. De Dublinverordening werd in het leven geroepen voor een probleem uit de jaren negentig. Toen was het misschien van toepassing, maar de situatie is nu anders. Francken zegt steeds: ‘We moeten Dublin toepassen’. Dat is niet waar, we mógen Dublin toepassen. We kunnen niet al die mensen blijven terugsturen naar Spanje, Italië of Griekenland en tegen die landen zeggen: ‘Trek uw plan’.

‘Bovendien is ook de mensensmokkel het resultaat van de gevolgde politiek. Als de grenzen hermetisch gesloten zijn, dan hebben mensen geen andere keuze dan mensensmokkelaars te betalen. Gesloten grenzen hebben mensen op de vlucht nooit gestopt en open grenzen hebben nooit massale volksverhuizingen teweeggebracht. Daar bestaan studies over.

Maar blijkbaar is dat voor de regering moeilijk te begrijpen. Men treedt streng op, sluit de de grenzen en maakt elke legale passage onmogelijk. Dat speelt net in de kaarten van de mensensmokkelaars. Terwijl Charles Michel zegt dat we het businessmodel van de smokkelaars moeten breken, is onze regering net een van de grootste leveranciers en onderhouders van hun businessmodel.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Freelance journaliste

    Na omzwervingen doorheen verschillende jobs in de cultuur- en sociale sector besliste Ebe dat het hoog tijd was om na te denken over wat ze écht wilde doen.

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.