Canary Records geeft Amerikaanse migrantenmuziek nieuw leven

Met zijn label Canary Records bewaart Ian Nagoski de vroege muzikale erfenis van immigranten in de Verenigde Staten. In één adem probeert hij ons beeld van de Amerikaanse geschiedenis bij te stellen.

Wanneer ik de hoop op een interview bijna heb opgegeven, verschijnt Ian Nagoski dan toch voor zijn webcam. De late veertiger pakt zijn lange haar samen en steekt een sigaret op. ‘De techniek liet het afweten’, mompelt hij terwijl hij nog wat met kabeltjes knoeit.

Zijn appartement in Baltimore, aan de Amerikaanse Oostkust, oogt even eclectisch als Canary Records, het muzieklabel dat hij sinds 2009 in zijn eentje bestiert. In de achtergrond slingeren boeken en elpees rond, af en toe loopt zijn zwarte kat door het beeld.

Nagoski ratelt aan één stuk door. Zijn betoog is een spervuur van verhalen, herinneringen, anekdotes en zijsprongen. Over de muzikanten die hij van de vergetelheid wil redden. Over zijn gefnuikte ambities om componist te worden. En over het arme maar muzikale gezin waarin hij opgroeide; zijn moeder was pianoleerkracht, zijn vader verzamelde elpees en ‘voorwerpen die mensen met geld konden hebben’.

Zelf begon Nagoski als tiener 78 toerenplaten en cassettes in te slaan. Hij snuisterde op lokale vlooienmarkten en in kruidenierszaken van immigranten. ‘In de jaren ’80 hadden die altijd wel cassettes op voorraad voor mensen uit hun gemeenschap’, vertelt Nagoski. ‘Ik ging naar zulke winkeltjes en vroeg aan de verkopers: “Ik weet niets en ben echt dom, maar ik heb 20 dollar. Kan je mij enkele cassettes aanraden met muziek die jij goed vindt?”’

De cassettebandjes en verhalen volgden vanzelf: ‘In een Afghaans zaakje haalde de winkelier zijn portemonnee tevoorschijn en toonde me een foto van een landschap met een paar bomen en bergen op de achtergrond. “Dat is thuis”, zei hij, “ik wil terug”. Hij verkocht me een aantal cassettes met gesis en gezang op. Dát is hoe heimwee klinkt, dacht ik toen ik ernaar luisterde.’

‘Behandeld als vee’

Nagoski legt uit dat aan het begin van de 20ste eeuw best veel niet-Engelstalige muziek werd opgenomen en uitgebracht in de Verenigde Staten. Maar die opnames zijn vergeten en zelfs systematisch genegeerd, zegt hij: ‘Immigranten moesten zich altijd zo snel mogelijk assimileren. Hun eetcultuur mochten ze misschien nog net behouden. Maar verder moesten ze alles wat hen met hun thuisland verbond meteen overboord gooien.’

Canary Records heeft artiesten zoals Marika Papagika, Russell Bunai en Marko Melkon opnieuw in de schijnwerpers gezet. Melkon was een Armeense oedspeler die een tijdje in Athene woonde en dan naar de Verenigde Staten verhuisde.

‘Een aantal grote artiesten hadden hier een rijke carrière’, zegt Nagoski. ‘Veel immigranten keerden erna terug naar huis en namen de verhalen en ervaringen met zich mee. Maar niet iedereen kon terug. Dat was grotendeels het geval voor Libanese en Armeense immigranten in het begin van de 20ste eeuw. Ze werden Amerikanen omdat ze hier permanent vastzaten.’

Hun muziek had een grote invloed op de populaire Amerikaanse cultuur, meent Nagoski, ook al is dat bij het grote publiek niet altijd bekend. ‘Van sommige Amerikaanse deuntjes weet niemand dat ze door een Griek, een Turk of een Armeen zijn geschreven. Het werk van deze muzikanten is nooit grondig in kaart gebracht. Pas sinds enkele jaren is daar meer aandacht voor.’

Door zich in de muzikale erfenis van immigranten te verdiepen, begon Nagoski ook de Amerikaanse geschiedenis beter te begrijpen. ‘In de jaren 1920 werden draconische immigratiebeperkingen ingevoerd. Maar onder invloed van de burgerrechtenbeweging in de jaren ’60 ging het racistische immigratiebeleid op de schop. De grenzen gingen open en de Verenigde Staten veranderden zodanig dat figuren als Donald Trump bij zichzelf dachten: er is iets misgegaan, ik herken mijn land niet meer.’

‘Maar er is helemaal niets mis met immigratie’, zegt Nagoski stellig. ‘Behalve dat we nieuwkomers vandaag nog altijd als vee behandelen. Net zoals we aan het begin van de 20ste eeuw deden.’

 

Dit interview werd geschreven voor het lentenummer van MO*magazine. Vind je dit artikel waardevol? Word dan proMO* voor slechts 4,60 euro per maand en help ons dit journalistieke project mogelijk maken, zonder betaalmuur, voor iedereen. Als proMO* ontvang je het magazine in je brievenbus én geniet je tal van andere voordelen.