Clusterbommen eisen recordaantal slachtoffers in 2022

Vorig jaar zijn 1172 mensen gedood of verwond geraakt door clusterbommen, het hoogste aantal sinds 2010. Dat is vooral te wijten aan de wijdverbreide inzet van clusterbommen in Oekraïne.

De Cluster Munition Monitor 2023 evalueert de implementatie van het Oslo-verdrag, dat het gebruik, de productie, de overdracht en de opslag van clusterbommen verbiedt.

Uit het rapport blijkt dat vorig jaar 1172 nieuwe slachtoffers van clusterbommen werden geregistreerd in acht landen: Azerbeidzjan, Irak, Laos, Libanon, Myanmar, Syrië, Oekraïne en Jemen. Dat is het hoogste aantal slachtoffers sinds het eerste rapport in 2010.

Het record is grotendeels te wijten aan het grootschalige gebruik van clusterbommen in Oekraïne, door zowel het Russische leger als de Oekraïense troepen. In 2022 werden 916 slachtoffers van clusterbommen geregistreerd in Oekraïne, waarbij 890 slachtoffers rechtstreeks werden getroffen door clusterbomaanvallen. Het werkelijke aantal slachtoffers kan nog veel hoger liggen.

Vooral burgerslachtoffers

Opvallend is dat 95 procent van alle slachtoffers van clusterbommen in 2022 burgers zijn. Deze wapens maken geen onderscheid tussen militaire doelen en burgers, en hun gebruik blijft een ernstige bedreiging vormen voor de lokale bevolking in getroffen landen. Naar schatting 40 procent van de wapens explodeert immers niet bij impact.

Opvallend is dat 95 procent van alle slachtoffers van clusterbommen in 2022 burgers zijn.

Een clusterbom is in feite een soort container voor een lading mini-explosieven. Ze zijn ontworpen om over grote gebieden te worden verspreid, maar komen daardoor onvermijdelijk terecht in gebieden waar ook burgers wonen. Net als antipersoonsmijnen kunnen ze worden geactiveerd door het geringste contact, waarbij mensen tijdens én na conflicten worden gedood en verminkt.

Gevaarlijk precedent

Handicap International - de organisatie achter de monitor - veroordeelt het gebruik van clusterbommen ten zeerste en dringt er bij alle betrokken partijen in conflicten op aan onmiddellijk te stoppen met het gebruik van deze wapens.

Bovendien roept de organisatie staten op om druk uit te oefenen op landen die clusterbommen gebruiken, met het doel dergelijke praktijken te beëindigen.

In juli besloten de Verenigde Staten nog clusterbommen aan Oekraïne te leveren. Beide landen zijn geen partij bij het Oslo-verdrag. De beslissing wordt gezien als een gevaarlijk precedent. Handicap International benadrukt dat geen enkele situatie of context het gebruik van clusterbommen rechtvaardigt en dringt aan op een krachtige veroordeling door alle landen die het verdrag hebben ondertekend.