‘Duurzaam voedselsysteem levert duizenden miljarden aan voordelen op’

De manier waarop de wereld voedsel produceert, moet helemaal op de schop. Dat is nodig om de klimaatcrisis tegen te gaan, de natuur te redden en meer mensen eten te kunnen geven, stelt een commissie van vooraanstaande wetenschappers en economen. Die transformatie is bovendien nog eens goedkoop in vergelijking met wat ze oplevert.

Het wereldwijde voedselsysteem - hoe we voedsel produceren, verhandelen en consumeren - heeft decennialang een snel groeiende wereldbevolking kunnen voeden. Maar nu kraakt het in zijn voegen.

Niet alleen is de ongelijkheid groot, het voedselsysteem zwengelt ook enkele van de grootste problemen aan waar de mensheid mee te maken heeft: minder soortenrijkdom, de obesitasepidemie, ondervoeding, milieuvervuiling en de klimaatverandering.

De geschatte economische kost van die problemen is duizelingwekkend: ver boven de 10.000 miljard dollar per jaar - dat is meer dan de waarde die het systeem aan voedsel genereert, stelt de Food System Economics Commission, een groep van 21 economen en wetenschappers uit 19 wereldwijde instellingen.

Verborgen kosten

Als de wereld op dezelfde manier verder blijft boeren, zullen in 2050 nog altijd 640 miljoen mensen - waaronder 121 miljoen kinderen - met ondergewicht kampen terwijl obesitas wereldwijd met 70% zal toenemen. In dat scenario zullen de voedselsystemen een derde van de mondiale uitstoot van broeikasgassen blijven veroorzaken, wat zal bijdragen aan een opwarming van 2,7 graden tegen het einde van de eeuw. Tegelijk zal het voedselsysteem zelf steeds kwetsbaarder worden voor de klimaatverandering.

Maar is er een alternatief, en is dat betaalbaar? De economen onderzochten een “transformatietraject” met ingrijpende veranderingen: een wereldwijde verschuiving naar een gezonder dieet, meer gerichte overheidssubsidies en belastingen, duurzame landbouw en landgebruik, en bescherming van het milieu.

Deel van de oplossing

In dat scenario wordt het voedselsysteem een deel van de oplossing in plaats van het probleem. Het zou dan ook een aanzienlijke bijdrage leveren aan economieën en aan de bestrijding van gezondheids- en klimaatproblemen. Op die manier kan tegen 2050 ondervoeding uitgeroeid zijn en kunnen 174 miljoen vroegtijdige overlijdens vermeden worden.

Bovendien slaat de voedselproductie in dat model meer CO2 op dan ze uitstoot, waardoor de opwarming van de aarde tegen het einde van de eeuw tot minder dan 1,5 graad kan worden beperkt. Ook zou in dat geval 1,4 miljard hectare land worden beschermd en het stikstofoverschot uit de landbouw bijna worden gehalveerd. Het verlies aan soortenrijkdom wordt gestopt en 400 miljoen landarbeiders over de hele wereld komen rond.

Het klinkt te mooi om waar te zijn, zeggen de wetenschappers, maar het is eigenlijk betaalbaar.

‘De kosten van die transformatie – geschat op 0,2 tot 0,4% van het mondiale bbp per jaar – zijn klein in verhouding tot de miljarden aan voordelen die het zou kunnen opleveren’, zegt FSEC-commissaris Hermann Lotze-Campen. ‘Voedselsystemen zijn een uniek krachtig middel om mondiale klimaat-, natuur- en gezondheidscrises aan te pakken en tegelijkertijd een beter leven te bieden aan honderden miljoenen mensen.’