Egyptisch leider Sisi op weg naar derde termijn in strak gecontroleerde verkiezingen

Volgende week maandag wordt de winnaar van de Egyptische presidentsverkiezingen bekendgemaakt. Naast de huidige president Abdel Fattah Al-Sisi zijn er drie, relatief onbekende, kandidaten, maar niemand twijfelt aan een ruime overwinning voor Sisi.

Twee jongemannen zwaaien met Egyptische vlaggen voor een stemlokaal in de Egyptische hoofdstad Cairo. Patriottische muziek galmt uit een set grote boxen. Een groep mannen in gele hesjes heeft zich voor het lokaal verzameld. Ze dragen borden met een portret van Sisi, vergelijkbaar met de posters en billboards die al wekenlang overal in de stad – en het land – hangen.

Liefde voor Sisi

‘We houden allemaal van Sisi’, zegt Fathy Abdel Aziz, een 62-jarige gepensioneerd ambtenaar in de rij om te stemmen. ‘Hij bouwt wegen en vernieuwt de sloppenwijken. Hij werkt heel hard om het land te verbeteren.’ Sisi is sinds 2014 president, en bij winst kan hij in ieder geval tot 2030 aanblijven.

Egypte gaat gebukt onder een van de ergste economische crises in decennia. Experts schatten in dat meer van een derde van de bevolking in armoede leeft.

Tijdens de interviews voor het stemlokaal luistert steevast een man mee, ogenschijnlijk onderdeel van organisatie van het stemlokaal. Soms werpen de stemmers een vragende blik op deze man, die zich verder niet identificeert. Niemand laat een overtogen woord over Sisi horen. Even verderop, bij een toegangsweg naar het centrale Tahrirplein, staan gepantserde busjes opgesteld van de oproerpolitie, voorzien van traangas en vuurwapens. Buiten de stemlokalen om is er weinig enthousiasme voor de verkiezingen. ‘Stemmen? Op wie dan?’, lacht een straatverkoper de vraag weg.

De lokale nieuwswebsite Mada Masr, die door de overheid wordt geblokkeerd in Egypte, schreef op zondag dat politieke partijen 200 Egyptisch pond bieden aan mensen om hun stem op Sisi uit te brengen. Vergelijkbare praktijken waren wijdverbreid tijdens de presidentsverkiezingen in 2018 en een referendum over een grondwetswijziging in 2019, waarin Sisi meer macht kreeg toebedeeld.

In de rij voor eten

Anders dan de scene bij het stemlokaal doet vermoeden, gaat het niet goed met Egypte. Het land gaat gebukt onder een van de ergste economische crises in decennia. Experts schatten in dat meer van een derde van de bevolking in armoede leeft, officiële cijfers worden sinds de coronapandemie niet meer gepubliceerd.  Voor verkooppunten van gesubsidieerd voedsel, vaak gerund door de politie of het leger, staan lange rijen. ‘Ze wachten op suiker’, zegt een omstander. Er is een suikertekort op de markt en de prijs is sterk gestegen.

In een volkswijk van Cairo, op een rotonde voor de Sayeda Nafisa moskee, zitten drie oude in lompen geklede mannen op een stoepje. ‘We hebben geen eten en geen geld, niet eens voor een banaan. We leven op straat’, zegt een van hen. Wanneer een deur naast de moskee opengaat, snellen mensen verspreid over het plein daar naartoe. Er worden broodjes kaas en tomaat uitgedeeld. Tientallen mannen, vrouwen en kinderen verdringen elkaar om een broodje te bemachtigen.

Oppositie monddood

Rond de aankondiging van de verkiezingen in september was er een kandidaat die een alternatief voor Sisi leek te kunnen bieden; voormalig parlementslid Ahmed Tantawi. Hij wist een beweging op gang te brengen met een belofte voor democratie en sociale gelijkheid, onder de slogan “Lang leve hoop”.

Maar de arrestatie van tachtig van zijn campagnemedewerkers en intimidatie van zijn aanhangers verhinderden dat hij de benodigde 25.000 handtekeningen kon verzamelen om mee te doen aan de verkiezingen. Tantawi staat nu zelf terecht voor overtreding van de verkiezingsregels.

‘We willen een civiele staat met respect voor mensenrechten’, zei campagnemedewerker Mohamed Monasab tijdens een bijeenkomst van Tantawi op 13 oktober. ‘Brood, vrijheid en sociale rechtvaardigheid’, scandeerden zijn aanhangers: de beroemde leus van de Arabische Lenteprotesten in 2011. Maar kort daarna kondigde Tantawi aan dat hij niet mee kon doen aan de verkiezingen. Meerdere mannen begroeven hun gezicht in hun handen, vechtend tegen de tranen.

IMF

Om aan broodnodige dollars te komen is Egypte in onderhandeling met het International Monetair Fonds om een bestaande lening te verhogen. Deze lening zal naar verwachting gepaard gaan met een nieuwe ronde bezuinigingen, zoals een verhoging van de elektriciteitsprijs en een volgende devaluatie van de Egyptische pond, waardoor de inflatie ook weer verder zal toenemen.

Naast het IMF werkt ook de Europese Unie, die in Sisi een belangrijke partner ziet in de strijd tegen migratie, aan een steunpakket voor Egypte, en het ‘herstructureren’ van de schulden van Egypte bij de lidstaten. Analisten denken dat de verkiezingen, die oorspronkelijk verwacht werden in 2024, zijn vervroegd om Sisi het mandaat te geven pijnlijke economische hervormingen door te voeren.

Maar aan de mensen bij het stemlokaal zijn dergelijke bespiegelingen niet besteed. ‘Er zijn geen problemen in Egypte’, bezweert student Seif Nasser, geflankeerd door de meeluisterende man.