Gezinsleden van tbc-patiënten preventief behandelen ‘kost minder en redt levens’

De gezinsleden van tuberculosepatiënten preventief behandelen, kan het aantal sterfgevallen aanzienlijk doen dalen en de behandeling van tbc goedkoper maken. Dat meldden onderzoekers in het tijdschrift Lancet Global Health.

Hoewel tuberculose te voorkomen en te genezen valt, geldt het sinds het einde van de coronapandemie opnieuw als de dodelijkste infectieziekte ter wereld.  

Theresa Ryckman, postdoctoraal onderzoeker aan het Centrum voor Tuberculose-onderzoek aan de Johns Hopkins University School of Medicine en hoofdauteur van de studie, zegt dat wanneer mensen de diagnose van tuberculose krijgen, hun huisgenoten ook een grote kans hebben om ziek te worden.

Daarom moeten we contacten binnen het gezin op tbc testen. ‘Deze mensen moeten we behandelen of preventieve medicijnen geven, want de ziekte blijft een belangrijke doodsoorzaak in Afrika ten zuiden van de Sahara.’

Hoge prioriteit

‘We doen dit nog te weinig, zeker voor oudere kinderen en volwassenen, ook al vinden de Verenigde Naties en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) deze aanpak een hoge prioriteit’, verklaart Ryckman.

Per honderd huishoudens zouden zeven contacten tuberculose ontwikkelen zonder preventieve tbc-behandeling.

‘Dat komt omdat sommige mensen denken dat gezinscontacten testen en behandelen te duur is’, zegt ze. ‘Met het onderzoek willen we laten zien dat deze aanpak kosteneffectief is, zodat hopelijk meer overheden hierop gaan inzetten.’

De onderzoekers van de studie, die onlangs werd gepubliceerd in het tijdschrift Lancet Global Health, ontwikkelden een computermodel met gegevens uit eerdere onderzoeken en databases van de WHO om in te schatten wat er zou gebeuren met gezinscontacten als ze preventief worden behandeld.

Ze zagen het aantal sterfgevallen aanzienlijk afnemen, vooral bij kinderen. Uit het onderzoek blijkt ook dat als we preventieve behandeling en contactonderzoek uitbreiden naar gezinscontacten en mensen met hiv/aids, we bijna 850.000 tuberculosedoden kunnen voorkomen, waarvan 700.000 kinderen van 15 jaar en jonger.

Contacttracing

De studie werd uitgevoerd in 29 landen, waaronder Afrikaanse landen zoals Burundi, de DR Congo, Ethiopië, Ghana, Kenia, Liberia, Lesotho, Mozambique, Malawi, Namibië, Rwanda, Somalië, Tanzania, Oeganda, Zuid-Afrika, Zambia en Zimbabwe. In deze landen analyseerde de studie de tuberculosesterfte en de kostprijs van de behandeling, inclusief de kosten van de behandeling bij mensen die zich niet lieten testen.

Volgens de studie zouden per honderd huishoudens zeven contacten tuberculose ontwikkelen zonder preventieve behandeling of contacttracing. Wanneer preventieve behandeling deel uitmaakt van bestaande programma’s voor contacttracing, dalen de behandelingskosten aanzienlijk voor kinderen onder de 15 jaar.

‘Zolang de kosten voor patiënten hoog zijn, blijven we burgers hebben met niet-vastgestelde, besmettelijke tuberculose.’

‘Aangezien al deze landen de preventieve tbc-behandeling van mensen met hiv hebben opgeschaald, is het logisch als ze hetzelfde doen voor contacten in het huishouden’, zegt Ryckman. Op landelijk niveau kan dit wel duur uitvallen. In landen met weinig middelen neemt het een flinke hap uit het tuberculosebudget.

Limakatso Lebina, afdelingshoofd klinische proeven bij het Africa Health Research Institute in Zuid-Afrika, noemt het onderzoek cruciaal. Het toont aan dat preventieve tuberculosebehandeling niet alleen medisch nut heeft, maar ook economisch steek houdt.

‘Ongeveer de helft van de getroffen families kampt met torenhoge kosten. Minstens een vijfde van hun jaarlijkse inkomen uit de periode van vóór de ziekte gaat dan naar de behandeling van tuberculose’, legt Lebina uit.

Kosten voor patiënt moeten omlaag

Hoewel preventieve tbc-behandeling het risico echt verkleint, zegt Lebina dat het weinig wordt toegepast: slechts 3% van de tbc-contacten in het gezin heeft deze behandeling gekregen.

‘Elk gezondheidssysteem moet meer doen om dat cijfer omhoog te krijgen’, vindt Lebina. ‘Bijvoorbeeld door de gemeenschap bewust te maken, gezondheidswerkers bij te scholen en door genoeg voorraad te voorzien.’ 

Ze dringt er bij Afrikaanse landen op aan om de financiering van tbc-programma’s te verhogen om de invloed van COVID-19 op zulke programma’s te keren. Tegelijk vraagt Lebina meer aandacht om actieve tbc-gevallen te vinden, met systematische screening en meer programma’s op lokaal niveau.

‘Zolang de kosten voor patiënten hoog zijn, alleen al voor het stellen van een diagnose, blijven we burgers hebben met niet-vastgestelde, besmettelijke tuberculose’, besluit Lebina. 

‘De strijd tegen tuberculose moet zich richten op kostenbesparende maatregelen en sociaal-economische steun voor getroffen mensen.’

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner SciDev.