Malariavaccinatie komt op stoom

Na een succesvol proefproject is het eerste malariavaccin klaar voor het grote werk. Twaalf Afrikaanse landen krijgen de komende twee jaar achttien miljoen doses, die vooral jonge kinderen moeten beschermen.

Het zogenaamde “RTS,S/AS01”-vaccin heeft de voorbije jaren zijn waarde al bewezen in Ghana, Kenia en Malawi, waar 1,7 miljoen inwoners werden ingeënt. Het vaccin bleek niet alleen veilig, maar ook effectief, met een duidelijke daling van het aantal gevallen van ernstige malaria en een daling van de kindersterfte.

Daarom wordt de vaccinatiecampagne nu uitgebreid naar negen andere Afrikaanse landen: Benin, Burkina Faso, Burundi, Kameroen, de Democratische Republiek Congo, Liberia, Niger, Sierra Leone en Oeganda. Er worden voor de komende twee jaar achttien miljoen doses vrijgemaakt. De eerste vaccins moeten nog eind dit jaar geleverd worden, waardoor ze begin volgend jaar al toegediend kunnen worden.

De eerste vaccins moeten nog eind dit jaar geleverd worden, waardoor ze begin volgend jaar al toegediend kunnen worden.

‘Dit vaccin heeft het potentieel om een grote impact te hebben in de strijd tegen malaria, en wanneer het breed wordt ingezet naast andere ingrepen, kan het elk jaar tienduizenden toekomstige sterfgevallen voorkomen’, zegt Thabani Maphosa van vaccin-alliantie Gavi, waar onder meer Unicef en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) toe behoren. ‘We werken samen met fabrikanten om het aanbod op te voeren en trekken tegelijk lessen uit de proefprogramma’s om de doses zo effectief mogelijk in te zetten.’

Tweede vaccin

Malaria blijft een van de dodelijkste ziekten van Afrika. ‘Bijna elke minuut sterft er een kind jonger dan vijf aan malaria’, zegt Ephrem Lemango van Unicef. ‘We hebben al langer middelen om de ziekte te behandelen en te voorkomen, maar de uitrol van dit vaccin zal kinderen, vooral in Afrika, een nog betere overlevingskans geven. Naarmate het aanbod toeneemt, hopen we dat nog meer kinderen hiervan kunnen profiteren.’

De jaarlijkse wereldwijde vraag naar malariavaccins wordt geschat op 40 tot 60 miljoen doses alleen al in 2026, en zal naar verwachting groeien tot 80 à 100 miljoen doses per jaar tegen 2030. Inmiddels is ook een tweede vaccin, “R21/Matrix-M” ontwikkeld door de Universiteit van Oxford. Verwacht wordt dat ook dat vaccin binnenkort groen licht zal krijgen van de WHO.