Onderzoekers pleiten voor verandering in levensstijl om klimaatcrisis te keren

Inzetten op technologische oplossingen om CO2 uit de atmosfeer te halen is riskant en speculatief, schrijven toonaangevende economen in Nature. Ze pleiten voor nieuwe klimaatmodellen die verdere economische groei in rijke landen in vraag durven stellen.

In de bijdrage pleiten de academici voor nieuwe klimaatmodellen die een ‘post-groei’-aanpak verkennen: een manier om zonder groei economieën stabiel te houden en toch het leven van mensen te verbeteren. 
 

Economische groei zal in de volgende decennia de honger naar energie immers sterk de hoogte in drijven, en maakt het zo moeilijker om de klimaatopwarming te beperken tot 1,5 of 2 graden. Als ook rijke landen economische groei blijven nastreven, moeten ze hun economische productie razendsnel klimaatvriendelijker maken met 12 procent per jaar. Dat is zo goed als onmogelijk.

Veel modellen gaan daarom uit van ‘negatieve emissies’: technologische manieren om CO2 uit de atmosfeer te halen en op te slaan. Maar dat is en ‘speculatieve een riskante aanpak’, schrijven de experten.  

Land, water en energie

Voor bio-energie gecombineerd met CO2-afvang en -opslag (BECCS) bijvoorbeeld zijn enorme hoeveelheden land en water nodig. En de afvang en opslag van CO2 kan tot de helft van de wereldwijde stroomproductie vragen om de nodige reducties te bereiken.

‘We gokken met de toekomst van de mensheid.’

‘Wetenschappers opperen ernstige vragen bij de risico’s van negatieve emissietechnologieën en betwijfelen of de ontkoppeling van economische groei en CO2-uitstoot haalbaar is’, zegt hoofdauteur Jason Hickel, economisch antropoloog aan de London School of Economics and Political Science (LSE). ‘We gokken met de toekomst van de mensheid en het andere leven op aarde, vanuit de veronderstelling dat het bruto binnenlands product moet blijven groeien in rijke landen.’

Andere aanpak

De auteurs argumenteren dat economische groei niet noodzakelijk is voor sociale vooruitgang in rijke landen. Er kan worden ingezet op menselijke noden en welzijn door ongelijkheid te verminderen, een minimumloon te garanderen, de werkweek te verkorten en universele toegang te bieden tot basisdiensten als gezondheidszorg, onderwijs, transport en energie.

‘Het beleid dat wij voorstellen zou de levens van een grote meerderheid van de mensen verbeteren’, zegt Hickel. ‘Als we de opbrengsten van onze economie eerlijker verdelen, kunnen we een goed leven voor iedereen garanderen zonder de planeet verder te plunderen.’

Ingrepen

De auteurs verwijzen naar mogelijke ingrepen in het transport, de industrie, de bouw en in steden, die een snelle vermindering van de uitstoot kunnen opleveren. Een verschuiving van de auto naar fiets en openbaar vervoer bijvoorbeeld, maar ook strengere garantieregels waardoor producten langer meegaan. Ook een verschuiving naar een meer plantaardig dieet levert grote klimaatvoordelen op.

‘Omdat we onze uitstoot niet voldoende hebben teruggedrongen in de voorbije decennia, moeten we dat nu veel sneller doen’, zegt professor Manfred Lenzen, duurzaamheidsexpert aan het Centre for Integrated Sustainability Analysis aan de Universiteit van Sydney. ‘En we kunnen die temperatuur niet onder de 1,5 graden houden met enkel technologie — daarvoor zullen ook veranderingen nodig zijn in de levensstijl in de rijke landen.’