Steeds meer mensen hebben toegang tot elektriciteit

De wereldwijde toegang tot elektriciteit is er dit jaar licht op vooruitgegaan. Dat zeggen de voorlopige cijfers van het Internationaal Energieagentschap voor 2023. In landen als Bangladesh en Cambodja kunnen steeds meer mensen ’s avonds het licht aansteken.

Waar het in 2022 nog de verkeerde kant uitging, valt er dit jaar opnieuw beter nieuws te vertellen over de mate waarin de wereld toegang heeft tot elektriciteit. Vorig jaar, mede door de coronapandemie en de start van de oorlog in Oekraïne, was er sinds decennia een terugval in de mate waarin mensen overal ter wereld stroom ter beschikking hebben.

De terugval in 2022 - een stijging van 6 miljoen mensen zonder elektriciteit tot een totaal van 760 miljoen - werd vooral opgetekend in Afrika ten zuiden van de Sahara, waar nog steeds vier op de vijf niet over stroom in huis beschikt.

2023 hoopvol

De voorlopige cijfers van het Internationaal Energieagentschap (IEA) voor dit jaar tonen een ander beeld. De eerste helft van 2023 werd de terugval afgeremd en naar verwachting zullen ‘slechts’ 745 miljoen mensen tegen het einde van dit jaar nog geen stroom hebben.

Zonnepanelen kunnen elektriciteit leveren aan gezinnen die niet zijn aangesloten op het elektriciteitsnet.

Waar er vorig jaar in bijna 80 procent van de landen in Afrika ten zuiden van de Sahara een terugval was, met name in de Democratische Republiek Congo, Ethiopië, Soedan, Tanzania en Oeganda, werd deze voor globaal Afrika gedeeltelijk gecompenseerd door een sterke opmars van zonnepanelen. Die kunnen elektriciteit leveren aan gezinnen die niet zijn aangesloten op het elektriciteitsnet. De verkoop van deze systemen kende een sterke groei in West- en Oost-Afrika.

In Azië komt er goed nieuws uit Bangladesh, dat vorig jaar al bijna universele toegang tot elektriciteit had bereikt dankzij elektrificatie-inspanningen die meer dan twee decennia geleden van start gingen en die onder meer financiële steun omvatten voor zonne-energie. Ook in landen als Cambodja en de Filippijnen zien we consequent dat het aantal mensen zonder stroom in huis blijft dalen, stelt het IEA.

Ook al zijn de vooruitzichten voor dit jaar hoopvol, toch waarschuwt de instelling dat het tempo om de wereld te elektrificeren nog ver achter ligt bij het tempo van voor de pandemie. Dat maakt dat het nog steeds niet zeker is of het Duurzame Ontwikkelingsdoel om mensen wereldwijd toegang tot energie te geven (SDG7) tegen 2030 zal worden gehaald. Om dat doel te bereiken, moeten tot 2030 elk jaar meer dan 120 miljoen mensen toegang krijgen. In 2023 zullen dit er iets minder dan 30 miljoen zijn.

Zonnelantaarns

Het IEA merkt ook nog op dat er een ‘veelbelovende’ ontwikkeling is in de uitbreiding van systemen zoals zonnelantaarns of andere off-grid systemen die kunnen dienen als een eerste stap om toegang te krijgen tot essentiële basis-elektriciteitsdiensten, ook al voldoen ze niet aan de IEA-norm om te gelden als ‘volwaardige toegang tot elektriciteit’.

Het IEA schat dat ongeveer 18 procent van de bevolking zonder netstroom in Afrika ten zuiden van de Sahara nu beschikt over een lantaarn op zonne-energie of een soortgelijk systeem. Die systemen dienen soms ook als back-up voor zwakke elektriciteitsnetwerken en op plaatsen waar de stroom vaak uitvalt. Bijkomend voordeel is dat zulke lampen het gebruik van benzine- en dieselgeneratoren doet afnemen, stelt het IEA.