Alleen quota kunnen vrouwen in de Golf politieke stem geven

Afgelopen weekend maakte Koeweit de zetelverdeling van de verkiezingen voor de raad van gemeenten bekend. De stembusslag van vorige week werd gedomineerd door conservatieve islamisten en lokale clans. Maar voor het eerst zetelen ook twee vrouwen in de raad van gemeenten, een orgaan dat alle lokale besturen vertegenwoordigt.

Sommige feministen in Koeweit reageren vol vreugde op de bescheiden uitslag. Het is immers de eerste keer sinds de invoering van het algemeen stemrecht in mei van dit jaar dat vrouwen in Koeweit verkozen worden. Dit is een historische dag. Het is de laatste keer dat slechts de helft van de samenleving de beslissingen neemt in dit land. We kijken uit naar de verkiezing van de eerste vrouwelijke ministers, zegt Rula Dashti, de voorzitter van de Kuwait Economic Society.

Ook in de buurlanden wordt de doorbraak verwelkomd. Een grote overwinning, zegt Fatima Al Muhairi, een media-expert uit Dubai. Het is hoog tijd dat vrouwen erkend worden voor hun rol en hun status in de samenleving. Andere Golfstaten als Oman, Bahrein en Qatar voerden het stemrecht voor vrouwen al eerder in.

Stemrecht voor vrouwen is niet genoeg, waarschuwt vrouwenrechtenactivist Masouma Al Mubarak, een politicoloog aan de universiteit van Koeweit. Zij gelooft niet dat vrouwen in de nationale verkiezingen van 2007 een rol kunnen spelen die veel groter is dan nu.

De voorbeelden in Qatar, Bahrein en Oman, waar vrouwen zonder veel succes meededen aan de verkiezingen, tonen hoe lang de weg nog is, waarschuwt Masouma. Koeweitse vrouwen moeten aandringen op de invoering van een quotasysteem in het parlement en ze moeten daar zo snel mogelijk mee beginnen.

Quota kunnen de aanwezigheid van vrouwen garanderen op kieslijsten en in het parlement. De quota die sommige Arabische landen hebben ingevoerd, hebben de aanwezigheid van vrouwen flink doen toenemen, zegt Haifa Abu Ghazaleh, de regionale baas van Unifem, het VN-ontwikkelingsfonds voor vrouwen.

Marokko en Irak zijn in de Arabische wereld het meest vooruitstrevende landen inzake quota. In Irak garandeert de tijdelijke grondwet die in maart 2004 werd aangenomen dat een vierde van de zetels in het parlement voorbehouden is voor vrouwelijke parlementsleden. Marokko reserveert door middel van een gewone wet zo’n tien procent (30 van de 325) van de zetels in het parlement voor vrouwen. Dergelijke quota worden ook gehanteerd in Latijns-Amerika en Europa, onder meer in België.

Unifem schat de participatie van vrouwen in de parlementen van Arabische landen op bijna zeven procent. Dat is al een flinke vooruitgang in vergelijking met de jaren voordien, zegt Abu Ghazaleh.

Ook quota voor kieslijsten kunnen vrouwen vooruit helpen. Landen als Algerije en Tunesië verplichten politieke partijen om een bepaald percentage vrouwelijke kandidaten verkiesbaar te stellen. In die landen nemen vrouwen respectievelijk 6,2 en 11,5 procent van de zetels in het parlement in. In de Golf is zo’n verplichting voor politieke partijen nog verre toekomstmuziek.

Koeweitse vrouwenorganisaties hebben voorlopig andere katten te geselen. Ze klagen dat de kieswet die het stemrecht voor vrouwen invoerde, tegelijk ook discrimineert. Onder druk van de conservatieve partijen werd in de kieswet opgenomen dat vrouwelijke kiezers en kandidaten moeten gehoorzamen aan de wetten van de sharia, de islamitische rechtsleer.

De kieswet kan bijvoorbeeld gebruikt worden om vrouwen te diskwalificeren die niet gekleed gaan volgens de wetten van de sharia, zegt Masouma. Rula Dashti van de Kuwait Economic Society is niet van plan om van kop tot teen gesluierd te lopen. Ik stel me kandidaat bij de parlementsverkiezingen van 2007. Ik begin mijn campagne nu en trek me niets aan van die verwijzing naar de sharia. Volgens mij betekent die enkel dat er aparte stembureaus komen voor mannen en vrouwen.

De Verenigde Arabische Emiraten bezitten momenteel als eerste Golfstaat een vrouwelijke minister, Sheikha Lubna Al Qasimi. Unifem, het VN-ontwikkelingsfonds voor vrouwen, gelooft dat dit het begin kan zijn van de doorbraak van vrouwen in het parlement. (MM/ADR)

Vergelijkend onderzoek naar quota
http://www.quotaproject.org