Duurzame baksteen verovert Brazilië

In Pavão-Pavãozinho, een favela (sloppenwijk) op een van de heuvels rond Rio de Janeiro, worden nieuwe woonblokken gebouwd. Op het eerste zicht is het een gewone werf, maar de muren hebben de kleur van terracotta of oker: de kleuren van de aarde die voor de bakstenen gebruikt is.
Francisco Casanova, hoogleraar burgerlijk ingenieur aan de universiteit van Rio de Janeiro is een enthousiast pleitbezorger van het materiaal en heeft jaren gewerkt aan de ontwikkeling ervan. Hij wijst erop dat de techniek bijna net zo oud is als de Egyptische beschaving, “maar het is allemaal erg geavanceerd geworden”, zegt hij.

Duurzaam

De nieuwe, ecologische bakstenen, bevatten nu de helft aarde, 15 tot 20 procent zand en zo’n 10 procent cement. De bakstenen kunnen de prijs van een woning met een derde doen zakken. “Aarde is er nu eenmaal overal”, zegt hij.
In tegenstelling tot traditionele bakstenen hoeven de ecologische varianten niet gebakken te worden in een oven. Daardoor kan 90 procent van de CO2-uitstoot uitgespaard worden en wordt de ontbossing tegengegaan. De stenen zijn bovendien geluids- en warmte-isolerend. In de Braziliaanse hitte is dat een groot voordeel ten opzichte van beton.
De bakstenen komen uit een fabriek in Magé, een gemeente in het noorden van Rio de Janeiro. Een speciale machine maakt de mix en drukt de stenen in een mal. Aan grondstoffen geen gebrek: de lokale aarde kost ongeveer 4 euro per kubieke meter, inclusief transport.

Moeilijke terugkeer

Toch is niet iedereen blij met de terugkeer van de baksteen, zegt Casanova. “Politieke en economische belangen” werken het succes van de baksteen nog tegen.
De baksteen spaart een aantal bouwmaterialen uit, zoals cement, ijzer, gips en nagels. En daar is de industrie niet echt tevreden mee.
Een ander probleem is de productiecapaciteit. Voor grote bouwprojecten zoals in Pavão-Pavãozinho zijn in amper een jaar tijd ongeveer tien miljoen bakstenen nodig en de huidige leveranciers kunnen die vraag niet aan.