Filipijnen krijgen geen greep op ontbossing

Net buiten het kantoor van het Departement van Milieu en Natuurlijke Hulpbronnen (DMNH) in de provincie Compostela Valley ligt een stapel geconfisqueerd hardhout, versnipperd. Een symbool van de ontbossing die wordt veroorzaakt door verschillende partijen in een gebied waar een gewapend conflict sluimert.
Iedereen geeft iemand anders de schuld. De kleine boeren, de communisten, islamitische separatisten, het leger, multinationals, de politie of het DMNH zelf. “Maar vaak zijn ze het allemaal”, zegt Leo Avila, voorzitter van de milieucommissie van de gemeenteraad van Davao.

Destructief

Volgens het DMNH is het bosoppervlak in de Filipijnen afgenomen van 70 procent in 1900 tot 24 procent nu. Verschillende milieuorganisaties beweren dat het niet meer is dan 10 procent. Er is nog geen 3 procent van de oerbossen over, zegt het Wereldnatuurfonds (WWF), door houtkap, de uitbreiding van landbouw en de bevolkingsgroei. Vooral de jaren negentig waren destructief.
Niet alleen zeldzame planten en dieren, zoals de Filipijnse adelaar, zijn in gevaar, maar ook de mens. Sinds 1991 zijn er meer dan 10.000 doden gevallen en zijn een miljoen mensen verjaagd door overstromingen en aardverschuivingen, het gevolg van kaalslag. De erosie leidt ook tot verzilting van rivieren en koraalriffen, om nog maar te zwijgen van de bijdrage die de ontbossing levert aan het broeikaseffect.

Houtsmokkel

Er is intussen wel een “Taskforce tegen illegaal kappen” opgericht door de gouverneur van Compostela Valley. De taskforce, met vertegenwoordigers uit verschillende van de genoemde partijen, moet de houtsmokkel bestrijden, in samenwerking met de provincies Noord- en Oost-Davao.
Het DMNH zelf heeft niet de capaciteit om een vuist te maken tegen de kappers. Dat zijn vaak communistische militanten, zegt Moran Takasan van de milieucommissie van de provincie Compostela Valley. Of strijders van het Moro Islamitisch Bevrijdingsfront, zegt DMNH-boswachter Ramon Embuscado.
Rogelio Abalus, medewerker van de gouverneur, heeft vooral moeilijkheden met de “nationale elementen”: politie, leger en kustwacht. Die worden verdacht van houtsmokkel – of van het toelaten daarvan – om aan extra inkomsten te komen. Zelfs hoge DMNH-ambtenaren, politici en de kustwacht zijn betrokken bij de smokkelschandalen, erkent Carlito Tanzo, assistent-directeur van het provinciale kantoor van het Departement.
Abalus wijt de kaalkap vooral aan arme boeren en tribale gemeenschappen op zoek naar brandhout. Keith Bacongco, jurist bij het Centrum voor Recht en Natuurlijke Hulpbronnen, zegt dat de kaalslag juist de grote multinationals moet worden aangerekend. Voorbeelden zijn het Amerikaanse Dole, dat bananen- en ananasplantages aanlegt in beschermde gebieden, of het Australische BHP Billiton, dat een nikkelconcessie in Oost-Davao heeft gekregen. “Ze zeggen dat ze het gebied moeten ruimen, maar het zijn hun medewerkers die hout verkopen.”