Junta stelt uithoudingsvermogen Suu Kyi nog een jaar langer op de proef

Je had kunnen wegvliegen / een zangvogel in een open kooi die alleen voor de vrijheid vliegt. Dat zong Bono van de Ierse rockband U2 in december 2001 in het aan Suu Kyi opgedragen ‘Walk on’. Drie jaar later staat Nobelprijswinnares Suu Kyi nog altijd onder huisarrest. De Birmese junta heeft de maatregel vorige maand nog eens met een jaar verlengd. Het aantal persoonlijke medewerkers dat de Birmese oppositieleidster bij zich in huis mag hebben, werd verminderd van 13 tot zes, en Suu Kyi mag ook nog maar één keer per week doktersbezoek ontvangen. Suu Kyi werd vorig jaar in september geopereerd, en kon tot hiertoe drie keer per week een arts laten komen.

Suu Kyi werd al drie keer onder huisarrest geplaatst sinds ze in 1988 met haar strijd voor de democratisering van Birma begon. De laatste periode ging in op 30 mei 2003, na een gewelddadige confrontatie tussen haar aanhangers en aanvallers die het voor de militaire junta opnamen. Dat was ook het begin van een nieuwe reeks van harde acties tegen Suu Kyi’s NLD, de grootste oppositiebeweging, en alle andere groepen in het land die opkomen voor meer democratie. Volgens de pressiegroep ALTSEAN Birma waren er eind februari van dit jaar al 265 Birmese activisten gearresteerd. De meeste NLD-kantoren zijn gesloten, volgens de junta tot de huidige problemen opgelost zijn.

Debbie Stothard van ALTSEAN verwacht dat er nog meer activisten gearresteerd zullen worden. Vorige week liet de junta 5000 gewone gevangenen vrij, waardoor er volop plaats is in de gevangenissen. Op 6 december werden al 13 NLD-leden opgepakt omdat ze een evenement naar aanleiding van de nationale feestdag hadden gepland.

2005 wordt een jaar van onzekerheid voor Birma, denkt Stothard. De hardliners hebben de macht naar zich toegehaald, en het regime is minder gevoelig voor druk van buitenaf. Op 19 oktober zetten de voorstanders van een onverzoenlijke politiek binnen de junta premier Khin Nyunt aan de kant; daarna moesten nog verscheidene andere vertegenwoordigers van de gematigde lijn het veld ruimen. Volgens veel waarnemers maakt dat de kans op een spoedige vrijlating van Suu Kyi veel minder waarschijnlijk. Khin Nyunt had zich wel bereid getoond een opheffing van het huisarrest te overwegen; in augustus had hij ook een zevenpuntenplan voor verandering voorgelegd.

Het buitenland blijft oog hebben voor de Birmese democratiseringsbeweging, en dat is vooral te danken aan de factor Suu Kyi. Vorige week verklaarde VN-secretaris-generaal Kofi Annan dat hij zich ernstige zorgen maakte over de beslissing om Suu Kyi minder medewerkers ter beschikking te stellen en het doktersbezoek te beperken. Richard Boucher, de woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, drukte de bezorgdheid van Washington uit. Intussen betekent de voortdurende steun van U2 voor Suu Kyi dat al hun cd’s verboden blijven in Birma. Wie op het bezit van een cd van de groep betrapt wordt, riskeert een gevangenisstraf van 20 jaar. (PD)