Mensenrechtenschendingen in Irak moeten dringend aangepakt

Gevangenen krijgen een zak over hun hoofd, hun handen worden achter hun rug geboeid en zo worden ze weggebracht. Hun familieleden weten niet waarheen. Zo beschrijft de Iraakse advocaat Malek Dohan al-Hassan de standaardbehandeling van Iraakse burgers door Amerikaanse soldaten.

Dinsdag rapporteerde de Canadese krant Globe and Mail dat het nieuwsagentschap Reuters een klacht heeft ingediend bij het Pentagon nadat drie van zijn Iraakse journalisten werden “geïntimideerd” door Amerikaanse soldaten. Een familielid van een van de journalisten zei dat de mannen werden uitgekleed en urenlang naakt met hun handen in de lucht moesten staan.

De Amerikaanse overheid maakt zich duidelijk schuldig aan allerlei soorten van mensenrechtenschendingen in Irak, zegt Norman Solomon, directeur van het Institute for Public Accuracy uit Washington. Het lijkt er niet op dat de Amerikaanse overheid zich in Irak strikt houdt aan de vier conventies van Genève uit 1949, zoals ze dat ook niet deden in Afghanistan en in Guantanamo Bay, vindt ook Francis Boyle, professor internationaal recht aan het Illinois College of War. Nochtans zijn de Irakezen oorlogsgevangenen volgens de betekenis van de derde conventie van Genève, of burgers en dus ‘beschermde personen’ volgens de vierde conventie van Genève, zegt Boyle. Ook As’ad Abukhalil, professor politieke wetenschappen aan de California State University vindt dat de VS beter zouden moeten toekijken op het doen en laten van de Amerikaanse militairen in Irak.

De situatie is zo ernstig geworden dat de door de Amerikanen aangestelde Iraakse minister voor de Mensenrechten, Abdel Baset Turki, persoonlijk klacht neerlegde bij de Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de Verenigde Naties, Bertrand Ramcharan. Turki vroeg Ramcharan een onderzoek in te stellen. Maar de woordvoerder van het Hoog Commissariaat liet weten dat de Verenigde Naties zullen moeten wachten op een verbetering van de veiligheid voordat ze waarnemers kunnen sturen. Sinds het bombardement op de VN-gebouwen in Bagdad afgelopen augustus, waarbij 22 mensen omkwamen, heeft de VN alle internationaal personeel teruggetrokken uit Irak.

De kritische bemerkingen en klachten sluiten aan bij kritiek die internationale mensenrechtenorganisaties vorig jaar al formuleerden. Human Rights Watch beschreef sommige van de aanvallen door Amerikaanse troepen op Irakese burgers als buitenproportioneel gewelddadig. Amnesty International uitte ernstige bezorgdheid over foto’s in een Noorse krant van Irakezen die waren uitgekleed en vernederd door Amerikaanse soldaten.

Als een reactie op de protesten en klachten heeft de Coalition Provisional Authority (CPA), het door de VS geleide overgangsbestuur, in Bagdad vorige week meer dan 500 Irakese soldaten vrijgelaten. In het totaal hebben de VS ongeveer 12.800 gevangen in handen. Ze worden vrijwel allemaal vastgehouden zonder officiële beschuldiging.