Waterputten kunnen nomaden net kwetsbaarder maken voor droogte

Waterputten boren in extreem droge delen van Afrika helpt de nomadische bevolking wel in noodsituaties, maar bedreigt hun voortbestaan op langere termijn. Onderzoek in het vakblad Nature toont aan hoe het de nomaden net afhankelijker maakt van hulp en hun vraag naar water vergroot.

Miljoenen boeren in Afrika ten zuiden de Sahara worden getroffen door droogte, met hongersnood en migratie als gevolg. In de verdorde gebieden worden korte, hevige regenperiodes gevolgd door maandenlange droge periodes.

De bevolking, vooral nomadische veehouders, verplaatst de kuddes om met die extremen om te gaan. Maar door de toenemende droogte worden steeds vaker diepe waterputten geboord om het vee te redden in extreme periodes van droogte.

Meer vraag

Onderzoek door de Universiteit van Uppsala in Zweden bij acht nomadische gemeenschappen in Angola toont aan dat die putten ingrijpende veranderingen veroorzaken in het gedrag van de nomaden. Als de toegang tot water verbetert dankzij nieuwe putten, groeit ook de behoefte aan water en weiland.

‘Als je de toegang tot water in droge gebieden vergroot, vaak als dringende noodmaatregel, wordt het voor veehouders gemakkelijker om daar langer te blijven’, zegt Giuliano Di Baldassarre, hoogleraar milieuanalyse aan de Universiteit van Uppsala in Zweden. ‘Maar dat vergroot op zijn beurt de vraag naar water en weiland voor hun dieren, tot een niveau dat er niet is. Dat dreigt op termijn een ernstige impact te hebben op de nomaden en hun veerkracht tegen droogte en klimaatverandering.’

Klimaatverandering

Als veehouders zich permanenter op één plek vestigen, creëert dat nog meer risico, zeggen de onderzoekers, zeker naarmate de impact van de klimaatverandering toeneemt.

‘Uit ons onderzoek blijkt dat maatregelen die uitsluitend gericht zijn op het vergroten van de watervoorziening, zonder effectief beheer, het risico lopen de veerkracht van nomadische gemeenschappen tegen droogte en klimaatverandering in gevaar te brengen’, zegt Di Baldassarre. ‘En dat gebeurt in een tijd waarin de droogte naar verwachting de komende decennia in veel regio’s zal toenemen.’