Elke streek begin 2018 neer in Hong Kong en woonde voordien in Tanzania en Thailand. Ze is internationaal onderwijsexpert en werkt voor de Education University of Hong Kong.
De 37 geesten van Myanmar
Na drie jaar toeven in buurland Thailand raak ik eindelijk in Myanmar, formerly known as Burma. Een land met een turbulent ver en recent verleden. Een land waar toerisme in zijn kinderschoenen staat. Dit is het relaas van persoonlijke ontmoetingen en indrukken. Een bescheiden eerherstel voor een land dat beter verdient dan wat het tot dusver van zijn overheden heeft gekregen.
In Myanmar is het nat-geloof veel ouder dan het boeddhisme. 37 nats of geesten (lees: verpersoonlijkingen van oude al dan niet straffe fictieve verhalen) beschermen de bevolking tegen onheil. Op de meest afgelegen paden, in de bergen, langs meren of tussen grote tempels in steden staan kleine schrijnen ter ere van één van de nats. Tijdens onze rondreis ontmoetten we minzame, glimlachende en gastvrije Birmezen die hun nat-geloof met veel waardigheid beleden en ons vrijwaarden van onheil. Niet dat dit op de loer lag.
De geest van het verleden
Toerisme is een recent fenomeen in Myanmar en de bewegingsvrijheid van buitenlanders is beperkt. Daarom zijn de stops op een rondreis voor de hand liggend. Bagan met zijn 3142 pagoda’s ligt in een droge vlakte in centraal-Myanmar. Het is een onvermijdelijke halte die absoluut de moeite loont. Sithu, een lokale gids, neemt ons op sleeptouw. Sithu behoort tot het Bamar-volk, de grootste etnische groep in Myanmar. Sinds twee jaar gidst hij, daarvoor struinde hij de meest populaire tempels af om kunstwerken aan toeristen te verkopen.
Sithu is blij met het toerisme en deelt enthousiast zijn kennis over het verleden van Bagan. Net als vele Birmezen heeft Sithu dubbele gevoelens bij de regeringen van vroeger en nu. De huidige regering werd in 2015 verkozen en het waren de eerste ‘democratische’ verkiezingen sinds lange tijd. Het valt nog af te wachten hoe democratisch het er in de toekomst aan toe gaat, gezien een groot aantal regeringsleden ex-militairen zijn die in het verleden maar wat graag de kant van het dictatoriale bestuur kozen.
Het is duidelijk dat Sithu eerder bang dan blij is wanneer het woord “government” valt.
Het is duidelijk dat Sithu eerder bang dan blij is wanneer het woord “government” valt. We brachten hem tegen beter weten in in verlegenheid toen we hem vroegen om Nan Myint te bezoeken, een toren die uitkijkt over de stoffige vlakte waarin Bagan ligt. De toren blijkt een van de vele notoire overheidsprojecten te zijn die vooral een symbool van nepotisme is, dan wel een eervolle toevoeging aan de tempelruïnes. Het toegangsgeld gaat volledig richting staatskas en voor we er erg in hebben, staan we op het hoogste platform en krijgen we een frisdrank in onze handen geduwd.
Sithu is nerveus en wij stamelen beschaamd dat we geen idee hadden van de aard van dit project. Vanaf dan zijn we een pak voorzichtiger wanneer we een publieke plek bezoeken. Desalniettemin blijft het voor een buitenlander op dit moment quasi onmogelijk om de staatskas niét te spekken: service tax, government tax, toegangsgelden, …
Ook de restauratie van de tempels van Bagan is een illustratie van wanbeleid: het is een lappendeken van recentelijke opsmuk en vaak van bedenkelijke kwaliteit. Het hangt ervan af waar de gelden vandaan komen en op welk moment. We speculeren dat de uitkijktoren wel deels met restauratiegeld gefinancierd kan zijn.
De geest van het land en de bergen
Kort nadien reizen we naar de Shan-staat. De militaire aanwezigheid is er opvallend, maar verdwijnt in het niets tegen de achtergrond van groene bergflanken en kleine agrarische dorpen. We trekken in twee dagen van Kalaw naar het Inle-meer en verbazen ons over de stilte, de vele tinten groen en de families die op zondag samen het land staan te bewerken.
Het is de eenvoud van hun leven die tot duurzaamheid leidt.
De geest van het water
Het Inle-meer is waarschijnlijk de meest toeristische plek in Myanmar en dat is begrijpelijk. Het meer en zijn vele zij-armen, mooi gelegen tussen de groene bergflanken heeft veel te bieden. De Intha-vissersbevolking leeft letterlijk op het water. Dorpen zijn verspreid in de vele kleine kanalen en inhammen van het meer, vissers vissen op de traditionele manier met een peddel die bedient wordt met een voet, er worden tomaten gekweekt in drijvende tuinen en het kleurenpalet bij zonsondergang is fenomenaal.
Het spook van de toekomst
Wat die toekomst voor Myanmar precies zal brengen, is onduidelijk. Dat er een groei in de toeristische sector zal zijn, is zeker. Dat er meer ‘positieve’ internationale belangstelling zal zijn, is ook zeker. Aung San Suu Kyi is niet langer onder huisarrest en fungeert als ‘state counselor’. Ze is de nationale trots van het Birmese volk en haar portret hangt in quasi elke huiskamer, van bamboe hut tot hotel.
De huidige regering probeert een democratisch elan hoog te houden, maar het getroebleerde staatsverleden zal niet plotsklaps verdwijnen. Het is erg moeilijk in te schatten wat er achter de schermen gebeurt. Thierry Falise, Belgisch journalist en auteur, brengt al jaren de ándere zijde van Myanmar in beeld. De uitdrijving van het Karen-volk is slechts een van de vele duistere voorbeelden uit Myanmar’s verleden en heden.
Hopelijk zijn er voldoende “nats” om het land in de toekomst tegen onheil te beschermen.
Een snelle groei van het toerisme of, bij uitbreiding, de economie, heeft ook een keerzijde. In Noord-Thailand bijvoorbeeld, betekent die snelle groei ook een hang naar materialisme en een sterk geloof in de illusionaire Amerikaanse droom. Het is de duistere zijde van de medaille.
Maak MO* mee mogelijk.
Word proMO* net als 2781 andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.
Meer verhalen
-
Nieuws
-
Nieuws
-
Interview
-
Wereldblog
-
Nieuws
-
Nieuws