Zuid-zuidsamenwerking neemt hoge vlucht

De handel tussen India en China is het voorbije decennium gestegen van 264,8 miljoen dollar in 1991 tot 10 miljard dollar dit jaar. Verscheidene Latijns-Amerikaanse landen werken samen aan een systeem voor satellietcommunicatie. En in Afrika zijn duizenden Aziatische landbouwexperts aan het werk om er de voedselproductie op te drijven en de voedselveiligheid te verbeteren.

De nieuwe zuid-zuidsamenwerking wordt vooral gedreven door de economische globalisering. De tien lidstaten van de Associatie van Aziatische Staten (Asean) zijn samen bijvoorbeeld de belangrijkste investeerder geworden in India. De Asean wil tegen 2020 een economische gemeenschap vormen, en ondertekende in november een overeenkomst met China om vrijhandelsbesprekingen te beginnen. De Samenwerkingsraad van de Golf - zes landen aan de Perzische Golf - willen tegen 2010 een gemeenschappelijke munt invoeren. Nu al hebben ze alle onderlinge invoerheffingen afgeschaft op plaatselijk geproduceerde grondstoffen, landbouwproducten en nijverheidsgoederen. In Zuid-Amerika omvat het handelsblok Mercosur nu al tien landen.

Maar er is ook zuid-zuidsamenwerking die meer lijkt op de traditionele ontwikkelingshulp. Afrikaanse regeringen zetten in december 2000 samen met acht VN-organisaties het Internationale Partnerschap tegen Aids (IPAA) op. Het IPAA wil het aantal nieuwe HIV-besmettingen verminderen, de bijstand aan aids-patiënten verbeteren en de samenleving in de betrokken landen mobiliseren om de uitbreiding van de ziekte te stoppen.

De Verenigde Naties voeren een campagne om de versteviging van de economische relaties tussen de ontwikkelingslanden te stimuleren. Maandag vierde de wereldorganisatie de eerste VN-dag voor zuid-zuidsamenwerking. In juni vindt in Qatar een South Summit plaats, een topconferentie waar de leiders van de 132 ontwikkelingslanden in de wereld bespreken hoe ze de handen nog steviger in elkaar kunnen slaan.

Volgens Nassir Abdulaziz Al-Nasser, de ambassadeur van Qatar bij de VN, blijft de huidige samenwerking tussen de landen van het Zuiden nog ver achter bij de ambities en voornemens die de voorbije decennia werden vastgelegd in allerhande internationale verklaringen. De mogelijkheden en capaciteiten in het Zuiden worden nog niet voldoende erkend en benut, oordeelt Al-Nasser, die ook voorzitter is van de Groep van 77. Dat samenwerkingsverband van ontwikkelingslanden binnen de VN leidt de inspanningen om de zuid-zuidsamenwerking te intensiveren.

De handel tussen ontwikkelingslanden neemt met gemiddeld 10 procent per jaar toe - het dubbele van het groeiritme van de wereldhandel in 2003. Voor een deel is dat het eenvoudige effect van de indrukwekkende groeicijfers in veel ontwikkelingslanden, die de groei in de industrielanden in de schaduw stellen. China en India, de grootste twee ontwikkelingslanden, doen dit jaar een groei van respectievelijk 8 en 6 procent optekenen. Die landen worden daardoor ook steeds belangrijker als markt. China is dit jaar bijvoorbeeld het belangrijkste afzetgebied geworden voor Zuid-Korea, een land dat de voorbije decennia vooral naar Europa en de VS uitvoerde.

De handel tussen de ontwikkelingslanden kan nog sneller groeien als ze hun hoge tolmuren slechten. Volgens Al-Nasser kan het totale jaarlijkse handelsvolume tussen de ontwikkelingslanden nog met 15,5 miljard dollar vergroten als die landen beslissen hun onderlinge invoertarieven met de helft te verminderen. (PD/MM)